مندائیان

قومي گمنام و كم جمعیت هستند كه به نامهاي مختلف مندائیان، تعمیدیان، صابئین، صبيها و مغتسله شهرت دارند . نامي كه این قوم خود را به آن از كلمه « ماندا« یا « مندا به معناي معرفت و شناخت ميخوانند ، ظاهراً مشتق شده است و این شاید دلیلي است كه دین شناسان نشانه هایي از ارتباط میان این دین با فرقه هاي گنوسي یافته اند . اما صبي در زبان عربي از صب به معناي آب ریختن است و این به دلیل آیینهاي تعمید در آب است كه از اركان این آیین به شمار ميآید این قوم همواره توجه دین شناسان ، زبان شناسان و انسان شناسان را به خود جلب کرده اند. حرمتي كه این قوم براي آب جاري قائلند این عقیده را تقویت ميكند كه اصل این قوم و دین ایشان از فلسطین است .كوه سراندیب ، مصر ، ماداي ) كوه پروان ( ، كوه كارمل ، اورشلیم ، حران ، اطراف دجله و فرات از شمال به جنوب تا شهرهاي غربي خوزستان نظیر سوسنگرد ، هویزه ، خرمشهر ، اطلس جغرافیایي تاریخ منداییان را از حداقل ۴۰۰۰ سال پیش تا كنون تشكیل ميدهد . منداییان قریب ۳۵۰۰ سال پیش ، از مصر به حوزه فلسطین مهاجرت كرده و پس از ظهور حضرت یحیي مورد خشم یهودیان اورشلیم قرار گرفته ، به اجبار از این شهر مذهبي مهاجرت كردند و در شمال بینالنهرین و شهر حران اقامت گزیدند . آنها در ایران در کناره های رود کارون جلگه خوزستان و در عراق در کنارههای رودخانههای دجله، فرات زندگی میکنند. ایران با 15تا 20 هزار نفر مندایي دومین مركز جمعیتي این دین است . منداییان عراق حدود هفتاد هزار نفر هستند كه از پیروان ادیان در عراق به صورت رسمي پذیرفته شدهاند و بیشتر در جنوب عراق در جوار دجله و فرات ، و برخي از ایشان هم در شهرهاي بغداد ، موصل و كركوك ساكن هستند .منداییان ایران ، در استان خوزستان ، و بیشتر در شهر اهواز و حومه آن ، زندگي ميكنند . در ماهشهر و شوشتر هم مندایي هست ؛ اما تعداد منداییان شهرهاي چون سربندر ، شادگان ، خرمشهر و آبادان و . . . در حد چند خانوار است .شایان ذکر است تعداد قابل توجهي از منداییان ایران در استرالیا به سر ميبرند و در همان جاست كه بخش عمده فعالیتهاي پژوهشي در حوزه قوم ، آیین و دین و زبان مندایي انجام ميگیرد . برخي از منداییان به كشورهاي حاشیه خلیج فارس و كشورهاي اروپایي همچون سوئد ، دانمارك و كشورهاي كانادا و امریكا نیز مهاجرت كردهاند . جمعیت آنها را ۷۰ هزار نفر در عراق و حدود ۲۰ هزار نفر در ایران برآورد میشود . مندائیان از نسل سام ابن نوح میباشند و از نظر عقیدتی از پیروان یحیای تعمیددهنده و یکی از ادیان دیگر در ایران هستند . عالوه بر ایران و عراق در سوریه هم سکونت دارند . مندائیان با نام صابئین نیز شناخته میشوند، و آنها را با فرقهٔ مغتسله پیوند دادهاند .این دسته از پیروان ادیان نیز که جمعیت بسیار اندکی در ایران هستند از آسیبهای اجتماعی و نقض حقوق شهروندی خود در امان نمانده اند از توهینهای برخی افراد و دادن القاب رکیک تا تمسخر نوع مراسم مذهبی آنها که در نظر مسلمانان تندرو با توجه به بدعتهای غلط اسالمی آنها را ستاره پرست میدانند و یا اینکه این دسته از پیروان ادیان از ترس خود مجبور هستند اعتقادات مذهبی خود را پنهان کنند و یا اینکه این افراد برای این که بتواند از امکانات آموزشی استفادهء کنند نمیتوانند خود را با دین واقعی خود معرفی کنند چرا که در صورت فهمیدن مسولین فرزندان آنها از حق تحصیل محروم خواهند شد. این دسته از پیروان ادیان در ایران از حق داشتن نماینده و کرسی در مجلس محروم هستند و طبیعی است که با وجود چنین شرایطی آنها نمیتوانند احقاق حق کنند . اسم مکان عبادتی آنها ))َم اسم معبد ندي یا ماندي منداییان ((است كه در كنار رودخانه از ني و گل ساخته ميشود . در قسمت جنوبي آن حوضي براي تطهیر است كه به وسیله دو كانال با آب رودخانه مرتبط است تا آب حوض راكد نباشد.

زبان و فرهنگ گویشی و تفکرات مندائیان

تعمید از مهمترین مراسم منداییان است خط مندائیان به صابئین معروف است که از ۲۳ حرف تشکیل شده و كلمه هایى از زبانهاى دیگر مثل عبری و سریانی به ادبیات زبان مندائى وارد شده است.خط مندائى از راست به چپ نوشته مى شود.این خط از آرامى ریشه گرفته است و ازدیگرخطهاى سامى زیباتر و كاملتر است.هنگام نوشتن خط مندائى حروف صدادار و الفباى آن با هم نوشته مىشود از نظر لهجه آنها به زبان عبری و سریانی صحبت میکنند . عالوه برزبان نوشتارى مندائیان،یك زبان عام هم وجود دارد كه تنها مندائیان خوزستان به آن صحبت مى كنند.این زبان هم به نسبت خود زیبا وبرجسته است.این زبان فقط درشهرهاى استان خوزستان رایج است ومندائیان این نقاط به این زبان صحبت مى كنند.مندائیان دیگرمناطق این زبان را بلد نیستند وبه این زبان حرف نمى زنند.مندائیان عراق قادر نیستند به این زبان صحبت كنند.زبان مندائى مندائیان خوزستان میان مندائیان عراق رایج نیست وآنها چیزى از این زبان نمى دانند.گویش مندائى در عراق از یاد رفته است.مندائیان عراق به جاى زبان مندائى به زبان عربى صحبت مى كنند. مندائیان عراق،روحانى عالیمقام وروحانى آنها نیزفقط –تا حدى كه آموزش دیده اند-مى توانند از كتاب دینى خود بخوانند وبنویسند.با این وجود قرائت وشكل بیان ادبى این زبان با شكل بیان مندائیان خوزستان مشترك است. در سخن گفتن از منداییان پیش از هر كالمي باید از « آب « آغاز كرد . آب زنده ) جاري ( در تمامي آیین اصطالح مندایي ، یردنه اردن به نزد منداییان ، مقدس و رمز و نشانه حیات اعظم است . تقریبا ها و مناسك منداییان در كنار ً آب جاري انجام ميشود . ایشان اعتقاد دارند كه یردنه از زیر عرش جاري است و حیات نیز از زیر یردنه و دنیاي نوراني باال ، مملو از آب زنده است.

تولد و تقدس ازدواج

منداییان سعي ميكنند نوزاد و مادرش را هفت روز دور از جمع نگه دارند و در روز چهلم نیز مراسم تعمید رسمي ) مصوتا( برگزار ميكنند .هر فرد مندایي به غیر از نام خود ، یك نام مذهبي نیز دارد كه با توجه به ساعت و ماه تولدش به آن منتسب ميشود و در تمام مراسم دیني با آن نام تعمید ميشود .در میان منداییان ، تجرد گناد است و هر فرد مندایي با عنوان وظیفه باید ازدواج كند و گفته شده كه ازدواجشان دورن همسري است . منداییان قبل و بعد از عروسي ، عروس و داماد را تعمید رسمي ميكنند . در میان آنها لباس عروسي لباس آخرت است . طالق در دین مندایي نیست اما متاركهاي كه زن و شوهر به آن راضي باشند ، جایگزین طالق ميشود . از مراسم ویژهاي كه منداییان در صبح روز عقد و تعمید انجام ميدهند تهیه نان مخصوصي است كه با خرما و آداب خاصي پخت ميشود و « گنزورا« بر آن دعا ميخواند و آن را جلو عروس ميآورند . بزرگان مندایي عروس و داماد را به نان و لباس مقدس سوگند ميدهند كه همیشه به هم وفادار باشند . اِشخنتا نیز خانه كوچك نمادیني است كه آن را رو به شمال با گل درست ميكنند و درونش شمع روشن ميكنند و آن را نمادي از حرمت حریم خانه و روشنایي آن ميدانند .در میان منداییان اگر كسي همسرش را از دست دهد فقط در صورتي ميتواند دوباره ازدواج كند كه فرزندي نداشته باشد .همین طور در ارث نیز تا زماني كه دختر ازدواج نكرده باشد ، دختر و پسر به تساوي ارث ميبرند و در صورت ازدواج نیمي از ارث به دختر ميرسد.

مرگ در آیین مندایي

گریه و عزا و سیاه پوشیدن در میان منداییان جزو كارهاي خالف دین است . در آیین مندایي اگر بیماري در حال نزع رو به مرگ بود ، او را با آبي كه از آب جاري تهیه كردهاند تعمید ميدهند و لباس عروسياش را بر او ميپوشانند . منداییان معتقدند كه روح مرده تا سه روز باالي جسد در قبر ميماند و بعد از سه روز حركتش را رو به آسمان آغاز ميكند . به همین خاطر آنها قبر را با چیزي به نام سكیندوله که نقش شیر و زنبور و مار و عقرب به نشانه عناصر اربعه دارد مهر ميكنند . آنگاه بعد از سه روز خانه كوچك نمادیني را كه از ني ساختهاند به نام مندلتا به آب جاري مياندازند ، كه نمادي از روح آدمي در آب جاري است.

تقویم و روز شماری سال در آئین مندایي

منداییان 12 ماه سي روزه دارند و پنج روز باقي مانده را ، برعكس سایر فرهنگهاي ایراني ، پنج روز مبارك پنجه مينامند و این روزها را ازمباركترین و خوش یمنترین روزهاي سال ميدانند . ماههاي مندایي هر یك نام مخصوصي در زبان مندایي دارند.در نظر منداییان هشت روز از سال نحس است كه پنج روز پیش از عید پنجه ، دو روز عید شیشیان و یك روز بعد از یحیي نبی است كه آن را به مناسبت كشتار كودكان مندایي توسط امپراتوري روم نحس ميدانند.

پیشوایان مذهبي و اعتقادات مندائی

اگر مندایي كه داراي صفات برجسته جسمي و روحي و از خانوادهاي سرشناس باشد مي ارثي است و خانوادهاي وجود دارد كه كهانت قرنها درمیان اعضاي آن ارثي بوده است .یك كودك هفت ساله پس از آنكه تحت تعلیم بزرگان مذهبي و شیوخ فرقه قرار گرفت ، در سن 29 سالگي آماده ميشود به عنوان « حاللي« در جمع روحانیون حضور یابد و در هنگام انجام تشریفات مذهبي پیش نمازي فرقه را به عهده گیرد . او بعد از چند سال حاللي ، به سمت پیشواي مذهبي « ترمیده« انتخاب ميشود و همین ترمیده است كه »گنزورا« یا رهبر دیني مندایي از بینشان انتخاب ميشود .مندائیان دارای ۴ پیامبر هستند اولین پیغمبر آنها آدم ، شیتل ، نوح ، سام و یحیی هستند. کتاب مقدس صابئین یا مندائی گنزا ربا :. یا گنج بزرگ كه همان صحف حضرت آدم است . كتابهاى دینى دیگری مندائى ، مثل گنج بزرگ كه كتاب عظیم مندائیان است،کتاب بعدی آنها دراشه ِد یحیي نام دارد كه به معناي منقوالت یحیي است ، همچنین هشدارهاى یحیى تعمید دهنده كه آموزشهاى وی كه فرد چگونه سعادتمند و رستگار باشد را دربر مىگیرد، درا ِد نشمته یا کتاب غسل نام دیگر کتاب آنهاست كه درباره آداب تعمید و غسل سخن ميگوید ، سفر ِد ملوشه و کتاب تاب نهاد صور فلکی کتابهای دیگری هستند كه هر ۲ کتاب با موضوع بحث درباره نجوم و احكام افالك است. الف ترسر شیاله كه از آن با عنوان دیوان هزار و دوازده پرسش یاد میشود در آن هزار و دوازده سؤال دیني مطرح و پاسخ داده شده است ، عالوه برآن كتاب نمازهاى سروقت و دعاهاى مندائى تاكید مى كند ، كتاب روح و روان ، كتاب انسانها وآئین وسنتهاى روحانیت،وكتاب پیمان ازدواج ،کتاب شرح درمورد جسم،صواب وخطا،خطا وصواب، دیوان اواثر عظیم،دیوان سرزمین واالى پادشاهى همچنین دیگركتابهاى مندائى هستند که همه به خط مندائى نوشته شده است . مندائیان دارای مناسک مذهبی خاص خود میباشند که از مهمترین آنها میتوان به غسل تعمید اشاره کرد که شخص تعمید شونده از سمت راست تعمید کننده )روحانی( وارد آب میشود و شخص روحانی بر سر او آب میریزد. با توجه به عقاید این گروه از پیروان ادیان در ایران هر شخص مندائی مکلف است فرزند خود را در سی و یکمین روز تولدش تعمید کند ، هر شخص مندائی در چهار عید بزرگ مندائی باید تعمید شود و با آرمان های هزاران ساله ی مندائی تجدید بیعت کند. از آنجاییکه مندائیان در ایران ، عراق و سوریه مورد تبعیض قرار گرفته اند در سالهای اخیر تعداد کثیری از این دسته از پیروان ادیان به کشورهای دیگر مهاجرت کرده اند.

معیشت

معیشت منداییان در گذشته با توجه به محیط طبیعي و اقلیمي محل سكونتشان ، كشاورزي و پرورش دام و طیور بود . اما آنان به صنعتگري و ساخت ابزار و وسایل زندگي روستایي و تهیه زیور آالت نیز عالقه خاص داشتهاند . به طور كلي منداییان در ساخت مصنوعات فلزي ، قلمزني روي نقره و طالكاري ، هنرمندان ماهري بودهاند و قلمزني روي نقره ، طالكاري و طالفروشي هنوز هم شغل عمده آنهاست . هنر « قلم كاري سیاه روي طال« هنري است كه فقط منداییان با آن آشنا هستند ؛ هر چند در سالهاي اخیر ، نسل جوان ، دیگر آنقدرها خود را مقید به ادامه شغل اجدادي نميداند و راه تحصیل و دانشگاه را پیش گرفته است.

برخي از احكام و قوانین مندایي

دین مندایي فاقد سیستم حقوقي قضاوت است. اعتقاد به تاسیس دولت نیز در متون مندایي دیده نميشود. مالكیت محترم است ولي استثمار انسان از انسان نفي شده است. مالیات دیني در دین مندایي وجود ندارد. گنزورا به عنوان قاضي نميتواند به كسي امر و نهي كند . در این دین احكامي چون اعدام و سنگسار وجود ندارد . غیر منداییان حق ورود به این دین را ندارند اما خروج از دین براي منداییان آزاد است و شامل حكم مرتد نميشود.

رهبر دیني منداییان ایران

در دین مندایي رسیدن به مرتبه گنزورایي (genzevra (بسیار مشكل است و كسي كه بتواند گنزورا شود به عنوان رهبر دیني پذیرفته ميشود. شیخ جبار طاووسي پیرمرد كهنسالي است كه صاحب این مقام است . گنزوا باید در تمام مراسم عقد و عروسي و تعمیدهاي مهم شركت داشته باشد. ترمیده (tarmide (و حاللي (halali (دو مقام دیني هستند كه حالت دستیاران گنزورا را دارند و ميتوانند عقد زن بیوه را بدون حضور گنزورا انجام دهند.

انجمن صابئین مندایي

این انجمن كه در سال ۱۳۴۹ شمسي توسط شیخ سالم صبوري ، رهبر دیني صابئین در آن زمان بنا نهاده شد. در سال ۱۳۵۹ با اساسنامهاي در چهار فصل و ۲۴ ماده مجوز تاسیس گرفت . این انجمن در اهواز انجمني قومي ، دیني است كه به امور داخلي و مشكالت اجتماعي منداییان ایران ميپردازد و عالوه بر آن ، زیر مجموعههایي نیز براي آموزش زبان ، فرهنگ و دین مندایي دارد. هیات مدیره ۱۳ نفره این انجمن با راي گیري در اهواز و حومه انتخاب ميشوند . از آن میان ، روحانیون مندایي یك نفر را براي شركت در هیات مدیره انتخاب ميكنند . منداییان سایر شهرها به صورت راي گیري سني كسي را به عنوان نماینده تعیین ميكنند تا با انجمن در ارتباط باشد. آنها دارای ۴ عید بزرگ میباشند که عبارت اند از : عیدفل ، عید پروانایا ، عید میالد یحیی معمدان .

عید دهوا ربا (عید بزرگ)

 دهوا ربا روز اول ماه دوال )برابر دوم مرداد( روز عید بزرگ و اصلي مندائیان است. ماه دوال اولین ماه سال نو به حساب آمده، با ماه مرداد در گاه شماري شمسي برابر عموما است.مندائیان از ساعاتي قبل از شروع سال نو – از عصر آخرین روز سال پیشین – ً اقدام به پاكسازي و خانه تكاني كرده، به نظافت شخصي و سپس غسل تعمید پرداخته و این كار با عنوان كنشي زهلي نامیده مي شود. هر شخص مندائی در چهار عید بزرگ مندائی باید تعمید شود و با آرمان های هزاران ساله ی مندائی تجدید بیعت کند. مندائیان از عصر آخرین روز سال پیشین تا 36 ساعت بعد یعني تا صبح روز دوم ماه دوال از منزل خارج نمي شوند.از صبح روز دوم ماه دوال دید و بازدید ها شروع مي شود.بازدید از اقوام درجه یك، مادر، پدر و روحاني عالي مقام )گنجور( در روز دوم ماه دوال انجام مي شود. شاید بدین خاطر است كه دو روز اول و دوم ماه دوال به عنوان دهوا ربا )عید بزرگ( شناخته شده است. ولي در واقع روز عید بزرگ همان روز اول ماه دوال است. این موضوع كه چرا مندائیان طي 36 ساعت آغازین سال نو از منزل خارج نمي شوند، همیشه مورد بحث و بررسي داخلي این قوم قرار گرفته است. دالیلي همچون خانه تكاني، توبه به نفس خویش، ریاضت زاهدانه را روشنفكرانه امرزي مطرح مي كنند.ولي در واقع بایستي به روانشناسي اسطوره اي بیشتر بها داد.تغییر سال و پایان پذیرفتن سال پیشین و در آمدن سال جدید همیشه توامان با اضطراب است. اضطراب از اینكه موجودات آسماني چگونه این تحول را رقم مي زنند و آینده را چگونه تقدیر مي كنند. سكوت مندائیان و عدم تحرك 36 ساعته آنان، راه را براي غلبه موجودات نوراني بر ظلمت هموار تر مي كند. دید و بازدیدهاي عید بزرگ تا روز ششم دوال ادامه دارد.

شیشیان

شیشیان در دو روز ششم و هفتم ماه دوال و از روزهاي نحس است. مندائیان به عنوان اشاره دیني به فرشته اي كه قصد شناسایي منازل مندائیان را دارد، شاخه اي از بید یا گل یاس بر سر در خانه هایشان نصب مي كنند. این از باورهاي غیر رسمي عامه مندائیان است كه در این روز هیچ كاري كه موجب تحریك دیوهاي ظلماني مي شود نباید انجام داد. برخي از مردم و عموم روحانیون در این دو روز، روزه سنگین مي گیرند. روزه سنگین عبارت است از : نخوردن مواد گوشتي و تخم مرغ و مصرف میوه جات و آب. عیدفل ،روز فل از روزهاي با شگون و مبارك است. روزي كه هیبل زیوا حاصلخیزي را بر زمین گستراند و درختان و باغستانها را پدیدار نمود. اولین درختي كه هیبل زیوا كشت نمود درخت خرما بود. پیروان ماني نیز به درخت خرما بي اندازه عالقه داشتند و نشان صلح و حاصلخیزي به حساب مي آمد. متون مندایي نیز كرارا درخت خرما را مورد تقدیس قرار داده است. این روز هر چند با شكوه و ً مبارك است ولي جز اعیاد اصلي مندائیان نیست. روز فل اولین روز ماه تورا )برابر اول آبان و گاه برابر سي ام مهر( است. در این روز به نشانه تقدیس عمل هیبل زیوا در سرد كردن زمین و حاصلخیز نمودن آن غذایي مركب از خرما و كنجد درست كرده و مي خورند. به همین مناسبت از اول ماه تورا به مدت چهار روز روزه خفیف گرفته مي شود. روزه اي كه در آن از مراسم تعمید و ذبح قرباني خبري نیست و خوراك عموم مندائیان از خرما و كنجد و دیگر محصوالت نباتي است.این روز جز اعیاد اصلي مندائیان نیست. دلیل آن واضح است: مندائیان تنها در اعیاد اصلي به ذبح قرباني مراسم تعمید مي پردازند و در روزهاي نحس به روزه سنگین پرداخته و از ذبح قرباني و اجرا مراسم تعمید پرهیز مي كنند. دهوا حنینا )عید كوچك( عید كوچك روز هیجدهم ماه تورا )برابر با هفدهم آبان( است. این روز به مناسبت آغاز بهره برداري از محصوالت نباتي زمین جشن گرفته مي شود. در روز اول تورا، هیبل زیوا زمین را از حالت گداختگي و مذاب خارج نمود و سرد كرد، و در روز هیجدهم ماه تورا اولین محصوالت نباتي از زمین برداشت گردید.این روز نسبت به روز فل بسیار واالتر و با شكوهتر است و جزء اعیاد اصلي مندائیان به حساب مي آید.در این روز غذایي موسوم به هوخسا در منازل مندائیان تهیه و تناول مي شود. نان برنجي را كوبیده و با كنجد سرخ شده و خرما مخلوط كرده و با ماست میل مي كنند.

عاشوریه

این روز به مناسبت غرق شدگان طوفان نوح برگزار مي شود و جزء اعیاد اصلي نیست. عاشوریه در اول ماه سرطانا )برابر با سيام آذر( اجرا مي گردد. از آنجا كه مندائیان براي مردگان خویش مراسم دخراني – لوفاني برگزار مي كنند، مراسم عاشوریه نیز بر همین قاعده براي مردگان طوفان نوح برگزار مي شود. دخراني – لوفاني نوعي غذاي آمرزشي است كه اجتماع مندائیان، به یاد مردگان خود تهیه كرده و تناول مي كنند.در این روز حلیمي مركب از: گندم، نخود، لوبیا، ماش، عدس، باقال و لپه )یا جو( تهیه مي شود و مندائیان با آمرزش غرق شدگان طوفان نوح خود را تسلي مي دهند.ارتباط دهي مندائیان با گذشته خویش از طریق آئینهاي مشابه عاشوریه، نشانه هویت تاریخي – قومي آنان است. اینان عالقه وافري به گذشته باستاني خویش دارند و دل از آن بر نمي دارند.

پنجه نحس

مندائیان در آخرین پنج روز ماه سنبله )برابر با بیست و پنجم تا بیست و نهم اسفند ماه( به روزه سنگین مي پردازند. مراسم تعمید در این پنج روز تعطیل و هیچ نوع قرباني ذبح نمي شود. نماز به وضو گرفتن محدود شده و تنها اول و آخر دعاي روزانه قرائت ميشود. در این پنج روز هیچ نوع عقد و عروسي برگزار نمي شود. احتماالً ني یا پنج موجود تاریكي )همانند اندیشه ماني باشد، كه در گاهشمار سالیانه مندائیان این پنج روز نحس نمادي از پنج اندیشه ظلما تجلي كرده است.

عید پنجه (پروانایا)

پنجه مبارك و با شگون از پایان ماه سنبله تا شروع ماه قینا ادامه دارد. ایام پنج روزه پنجه جز هیچ یك از ماههاي دوازده گانه مندایي نیست. سال مندائیان 360 روز )هر ماه 30 روز( است و این پنج روز در حد فاصل ماه سنبله و قینا جا گرفته است. در این پنج روز مندائیان به جشن و سرور و مراسم غسل تعمید مي پردازند. از نظر گاه آنان شبهاي این پنج روز مانند روز است و مراسم تعمید را میتوان در شب اجرا نمود. آنان اعتقاد دارند این پنج روز شبانه روز سراسر نورانیت و بركت است و هر دعاي خالصي استجابت ميشود. نماز ظهر و عصر در این پنج روز به حال تعلیق درآمده و آیات نماز صبح، مقدس و با بركت است. براي مندي یك كبوتر ذبح مي گردد. گوشت سینه آن را پخته، و همراه نان و مقداري كشمش و گردو دانه به تناول ميكنند. قرباني پروانایا فقط كبوتر است.

عید میلاد یحیي

اول ماه هطیا )برابر سوم خرداد( روز میالد یحیي نبی است. در این روز تعمید و دخراني انجام مي شود. نامگذاري كودكان مندایي در این روز انجام مي شود. انجمن مندائیان ایران در این روز جشن با شكوهي در مندي اهواز برگزار مي كند كه طي آن اخیرا كودكان و نوجوانان سرودهاي ً دیني اجرا كرده و یكي از بزرگان قوم به سخنراني مي پردازد و مراسم با خوردن شیریني و شربت و دعاي همگاني پایان مي پذیرد.

روز بعداز میلاد یحیي نبی

دوم ماه هطیا برابر با چهارم خرداد روز نحس است. زیرا در این روز مأموران نماینده امپراطوري روم در اورشلیم خانه به خانه به دنبال كودكي بودند، كه نشانه هاي پیامبري داشت. و به همین خاطر )و بر اساس روایات مندایي( صدها كودك اورشلیمي را به قتل رساندند. در این روز روزه سنگین اجرا مي شود و مراسم تعمید به حال تعلیق در مي آید. مندائیان سبک عبادتی خواص خود را دارند : براخه کلمه عبری به معني نماز، در روز سه بار انجام مي شود. صبح در هنگام طلوع آفتاب )با روشن شدن آسمان( و ظهر یك ساعت بعد از ظهر( و غروب )قبل از غروب كامل آفتاب.( نماز مندائیان ركوع و سجود ندارد. جهت ایستاندن نمازگزار به سمت ستاره قطبي )شمال جغرافیایي( است. قبله شمالي مندائیان موجب این توهم مي گردد كه : مندائیان ستاره ها را پرستش مي كنند. در حالي كه اینگونه نیست و مندائیان شمال جغرافیایي را مركزعرش كبریایي و عالم انوار )بهشت برین( مي دانند.آیات نماز در سه وقت : صبح، ظهر و عصر متفاوت است.نماز شب در دین مندائي وجود ندارد. دعاي شب در دو هنگام ادا مي شود : یكي قبل از خواب و دیگري قبل از سحر. همانطور که گفتیم نمازهاي شبانه در دین مندائیان وجود ندارد. تنها دو دعاي شب و قبل از سحر براي مندائیان توصیه شده كه اجباري در عمل بدان نیست. نمازهاي مندائیان هیچ كدام سجده ندارد. ركوع نیز ندارند ولي گاهگاهي كه نام خداوند )یحیي تعمید دهنده( و یا برخي فرشتگان بزرگ آورده مي شود كمي به سمت جلو خم شوند و ادا احترام مي كنند.

تهیه مقاله : حمید رضا تقی پور دهقان تبریزی ، فعال حقوق بشر