سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارش سالانه خود نسبت به وخیم‌تر شدن وضعیت حقوق بشر در ایران هشدار می‌دهد.
این نهاد حقوق بشری با استناد به شواهد و گزارش‌ها، مواردی از شدت گرفتن سرکوب زنان و دختران، افزایش اعدام‌ها، عدم روند منصفانه دادرسی، آزار و اذیت فعالان، دانشجویان، روزنامه‌نگاران، خانواده‌های دادخواه و همچنین تبعیض علیه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی توسط جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ میلادی را ثبت کرده است.
افزایش «هشدارآمیز» اعدام‌ها
دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به اینکه ایران یکی از پنج کشور با بیشترین تعداد اعدام در سال ۲۰۲۳ بود، نسبت به بالا بودن این آمار در سال ۲۰۲۴ نیز ابراز نگرانی کرده است.
این نهاد حقوق بشری در گزارش سالانه خود اشاره می‌کند که جمهوری اسلامی مجازات اعدام را به خاطر جرایم ارتکابی در دوران کودکی، و یا اتهامات مبهم امنیت ملی، و جرایم غیرخشونت‌آمیز اعمال می‌کند.
در این گزارش به آمار ارائه‌شده توسط سازمان ملل استناد شده است که می‌گوید بیش از ۴۰۰ مورد اعدام در نیمه ابتدایی سال ۲۰۲۴ میلادی در ایران اجرا شد.
در آن زمان، شماری از کارشناسان سازمان ملل متحد نسبت به صدور احکام طولانی‌مدت زندان و اعدام علیه زنان گروه‌های اقلیت به دلیل اتهامات مربوط به «امنیت ملی» ابراز نگرانی کردند.
دیده‌بان حقوق بشر در گزارش سالانه خود به بازداشت ده‌ها وکیل، فعال و دانشجو و آزار و اذیت خانواده‌های افراد کشته‌شده یا اعدام‌شده مرتبط با اعتراضات «زن،زندگی،آزادی» اشاره می‌کند.
گزارش همچنین از سرکوب گسترده دانشجویان و اخراج اساتید می‌گوید و تأکید می‌کند که پرونده دست‌کم ۳۰ دانشجو را جمع‌آوری کرده است که در سال گذشته به خاطر «اظهارنظر مسالمت‌آمیز» با تصمیمات انضباطی مواجه شدند.
گزارش تأکید می‌کند که آمار واقعی، به احتمال زیاد، بالاتر است.
سرکوب نظام‌مند اقلیت‌های قومی و مذهبی
گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر اشاره می‌کند که آزار و اذیت بهاییان توسط جمهوری اسلامی به سطح «جنابت علیه بشریت» رسیده است و در سال ۲۰۲۴، دو سوم بهائیان زندانی زن بودند.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین تجاوز، شکنجه، و تعرض جنسی به ده‌ها فرد بازداشت‌شده زن و مرد، از اقلیت‌های کرد، بلوچ، و آذری را طی اعتراضات سراسری شهریور تا آبان ۱۴۰۱ مستند کرده است.
گزارش همچنین به استفاده «قوه قهریه بیش از حد و مرگبار» مأموران جمهوری اسلامی علیه کولبرها که گفته می‌شود بیشتر کرد هستند هم اشاره می‌کند.
نقض گسترده حقوق زنان و دختران
این گزارش از شدت بخشیدن به اعمال قوانین حجاب اجباری، تصویب لایحه موسوم به «حجاب و عفاف» و تبعیض علیه زنان در رابطه با قوانین مربوط به ازدواج، طلاق، ارث، و تصمیمات مرتبط با کودکان می‌گوید.
در آبان ماه گذشته، مای ساتو گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد نیز در گزارش خود تأکید کرد که از منظر حقوق بشر وضعیت زنان و دختران در ایران بدتر شده است.
گزارش دیده‌بان حقوق بشر همچنین بهافزایش موارد «زن‌کشی» در ایران می‌پردازد و به داده‌های گروه «توقف قتل زن‌ها در ایران» استناد می‌کند که می‌گوید در نیمه ابتدایی سال ۲۰۲۴، ۹۳ مورد اقدام به زن‌کشی ثبت شده است که در مقایسه با ۵۵ مورد در دوره‌ای مشابه در سال ۲۰۲۳ میلادی، افزایش ۶۰ درصدی داشته است.
خشونت علیه زنان
افزایش ۶۰ درصدی زن‌کشی در ایران؛ تأکید فعالان حقوق بشر بر آگاهی‌بخشی برای محافظت از جان زنان
سرکوب فعالان حقوق بشری و مدنی
گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به ده‌ها مدافع حقوق بشر زندانی در ایران که بسیاری از آنان زن هستند نسبت به صدور «احکام شدید» برای سرکوب مخالفت و ساکت کردن صداهای مخالف هشدار داده است.
این نهاد حقوق بشری به محکوم شدن ۱۱ فعال حقوق زنان و کنشگر سیاسی بازداشت‌شده درمردادماه ۱۴۰۲ در گیلان اشاره می‌کند. این فعالان در مجموع به بیش از ۶۰ سال حبس محکوم شده‌اند.
گزارش به صدور حکم شش سال زندان برای نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو روزنامه‌نگاری که به دلیل اطلاع‌رسانی درباره کشته شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد بازداشت شده بودند نیز اشاره کرده است.
عدم دادرسی عادلانه و شرایط وخیم زندان‌ها
دیده‌بان حقوق بشر نسبت به عدم رعایت دادرسی منصفانه در دادگاه‌ها به ویژه دادگاه‌های انقلاب هشدار داده است و اشاره می‌کند که در آنها اغلب از اعترافاتی به عنوان مدرک استفاده می‌شود که تحت شکنجه به دست آمده‌اند.
گزارش سالانه این سازمان با اشاره به شکنجه و بدرفتاری با افراد بازداشت‌شده، از آن به عنوان مصداق «سرکوب نظام‌مند حکومت علیه اعتراضات ضدحکومتی» یاد می‌کند.
این نهاد حقوق بشری می‌افزاید که قضات دادگاه‌های انقلاب به طور مداوم از بررسی ادعاهای شکنجه و بدرفتاری خودداری کرده‌اند.
تبعیض و بدرفتاری با مهاجران
گزارش دیده‌بان حقوق بشر از افزایش تبعیض و فشار علیه شهروندان افغانستان که به ایران گریخته‌اند اشاره می‌کند و تأکید دارد که بسیاری از آنها اقامت قانونی ندارند و در معرض تبعیض، سوء استفاده و اخراج از کشور قرار گرفته‌اند.
این نهاد حقوق بشری نسبت به اجرای طرحی که منجر به کاهش سالانه ده درصد جمعیت اتباع خارجی در کشور و اعمال جریمه برای استخدام اتباع بدون مجوز خارجی می‌شود هشدار داده است.
خبرگزاری فرانسه در مهرماه گذشته به نقل از عبدالغنی قاضی‌زاده، مسئول ثبت‌نام اخراج‌شدگان از ایران در شهر اسلام‌قلعه گزارش داد که روزانه حدود ۳۰۰۰ افغان، که برخی از آنها در ایران متولد شده‌اند، به اجبار به افغانستان بازگردانده می‌شوند.
تبعیض و آزار علیه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی
گزارش سالانه دیده‌بان حقوق بشر به قوانین تبعیض‌آمیز جمهوری اسلامی علیه اقلیت‌های جنسی و جنسیتی از جمله احکام شلاق و اعدام برای هم‌جنسگرایی اشاره می‌کند.
