جهت دهی به نقض حقوق بهائیان و احتمال تخریب سند برجسته قتل عام زندانیان سیاسی دهه شصت؛ اجبار شهروندان بهایی به دفن اموات خود در گورستان خاوران

در ادامه افزایش فشار بر شهروندان بهائی ایران، مسئولان بهشت زهرای تهران، از دفن درگذشتگان شهروندان بهائی در آرامستان بهائیان تهران (گلستان جاوید) جلوگیری کرده اند. به دنبال این اقدام توسط مسئولان بهشت زهرا به شهروندان بهائی تهران گفته شده است که جهت دفن درگذشتگان خود باید از محل گورهای دسته جمعی که در جریان اعدام های گسترده بین سال های ۱۳۶۰ الی ۱۳۶۷ در بخشی از آرامستان خاوران به صورت بی نام و نشان ایجاد شده استفاده کنند. سیمین فهندژ، سخنگوی دفتر جامعه بهایی در ژنو می گوید «نمایندگانی از سوی بهشت زهرای تهران، بهائیان را مجبور می‌کنند اموات خود را در محل گورهای دسته جمعی خاوران و یا در لابلای قبور سابق بهائیان که گنجایش یک قبر را نیز ندارد دفن کنند. نمایندگان بهشت زهرا مدعی شده اند که گورهای دسته جمعی خاوران که محل دفن بسیاری از اعدام شدگان پس از انقلاب در دهه ۶۰ بوده به طور کامل تخریب و تخلیه شده است».

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، طی هفته‌های اخیر مسئولان بهشت زهرا به شهروندان بهائی تهران گفته اند تا از این پس پیکر عزیزان خود را در محل گورهای دسته جمعی سال ۶۷ در قبرستان خاوران، به خاک بسپارند.

سیمین فهندژ، سخنگوی دفتر جامعه جهانی بهایی در ژنو، در این خصوص در گفتگو با گزارشگر هرانا می گوید: «سال‌ها قبل بخشی از آرامستان خاواران توسط حکومت جهت دفن اموات بهائیان در نظر گرفته شده بود. علیرغم اینکه پیشنهاد خرید زمین مذکور از سوی جامعه بهایی نیز ارائه شد با این حال مسئولان جمهوری اسلامی با این موضوع مخالفت کرده و بابت دفن هریک از اموات به صورت جداگانه وجه قبور توسط بهائیان تهران پرداخت می شد. با این حال اخیرا نمایندگانی از سوی بهشت زهرای تهران، بهائیان را مجبور می‌کنند اموات خود را در محل گورهای دسته جمعی خاوران و یا در لابلای قبور سابق بهائیان که گنجایش یک قبر را نیز ندارد دفن کنند».

به گفته خانم فهندژ؛ «این نمایندگان بهشت زهرا مدعی هستند که گورهای دسته جمعی خاوران که محل دفن بسیاری از کشته شدگان پس از انقلاب در دهه ۶۰ بوده به طور کامل تخریب و تخلیه شده است.»
سیمین فهندژ افزود: «این در حالی است که بخشی که پیشتر به بهائیان در آرامستان خاوران اختصاص داده شده و اکنون اجازه دفن در آن داده نمی‌شود دستکم در حالت عادی برای ۵۰ سال آینده بهائیان تهران گنجایش دارد.»

به گفته خانم فهندژ، با تخریب‌ و یا مصادره بسیاری از گورستان های بهائی در این چهار دهه، بهائیان رنج بی حرمتی به عزیزان از دست رفته را بارها لمس‌ کرده‌اند ‌و نمی‌خواهند دیگران این رنج را بچشند. کفن و دفن و انجام مراسم خاکسپاری مطابق با آداب و رسوم و اعتقادات مذهبی، از حداقل حقوق شناخته شده انسانی است.
سیمین فهندژ می‌گوید: «بهائیان ایران تنها خواسته‌ای که در این خصوص دارند این است که محلی برای دفن محترمانه اموات خود داشته باشند. بهائیان تهران و تعداد دیگری از شهرهای دیگر ایران اکنون از این خواسته ناچیز و حق بدیهی به عنوان یک شهروند ایرانی محروم مانده اند. بهائیان به همه متوفیان احترام قائلند و می خواهند عزیزانشان با عزت دفن شوند.»

لازم به ذکر است شهروندان بهائی در تهران برای انجام مراسم مذهبی دفن از دست رفتگان خود، محلی وسیع، با تمام امکانات لازمه در اختیار داشتند که در ابتدای انقلاب سال ۵۷ مصادره شده است.

این اولین بار نیست که شهروندان بهایی در ایران با تخریب، پلمب یا مصادره شدن آرامستان‌های بهایی (گلستان جاوید) در شهرهای مختلف مواجه می‌شود. هرانا، پیش از این نیز طی سال‌های گذشته در گزارشات مختلف از تخریب قبور و تعطیلی گورستان‌های بهاییان توسط نهادهای قضایی و امنیتی خبر داده بود.

از جمله آرامستان بهاییان (گلستان جاوید) در شهر کرمان از ظهر روز ۲۴ اسفند ۱۳۹۶ به دستور مقامات قضایی کرمان پلمپ شده و از دفن مردگان بهایی در آن جلوگیری می‌شود. همچنین در تاریخ ۲۴ تیرماه ۹۵ گورستان بهاییان قروه از توابع استان کردستان توسط ماموران دولتی تخریب شده بود. در تاریخ ۲۱ آذر ۹۲ پس از تائید حکم دادگاهی در سنندج و مصادره زمین متعلق به بهائیان که از آن به عنوان گورستان استفاده شده بود؛ محل مذکور با بولدزر تخریب شد. در اسفند ماه ۹۲ قبرستان بهاییان در شهر اهواز بسته شده و کوچه منتهی به این مکان توسط بلوک‌های سیمانی بزرگ مسدود شده و هیچ نهادی مسئولیت این اقدام را برعهده نگرفته بود. همچنین در اواسط آذر ماه ۱۳۹۱ قبرستان قدیمی بهاییان سنگسر بطور کامل توسط بولدوزر و کامیون زیر خاک و آوار رفته و بر روی تمام قبر‌ها خاک و سنگ ریخته شد تا دیگر هیچ قبری مشاهده نشود. از مرداد ماه سال ۹۰ نیز جامعه بهائی شهر تبریز اجازه دفن اموات خود در این شهر را ندارند و اموات آنها توسط مامورین اطلاعات به شهر میاندوآب واقع در استان آذربایجان غربی منتقل می‌شود. همچنین در اردیبهشت سال ۹۲ نیز گروهی به وسیله لودر و بیل مکانیکی قبرستان بهاییان شیراز را جهت ساخت مجموعه فرهنگی تخریب کردند.

پس از انقلاب سال ۵۷ و به خصوص در حد فاصل سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی و عقیدتی در ایران به صورت فراقانونی اعدام و در اماکن بی نام و نشانی دفن شدند. شماری نیز در آرامستان‌های شناخته شده دفن شدند اما بازماندگان حق گذاشتن سنگ قبر و یا نشانی بر مزار آنها را نداشتند. تلاش برای شناسایی این مکانها به مثابه حفظ سندی از جنایت علیه بشریت به هدف دادخواهی و مجازات آمرین و عاملین واقعه دارای اهمیت است. علیرغم گذشت چند دهه از زمان وقوع این قتل عام ها، نه تنها هنوز محل دفن بسیاری از قربانیان مشخص نشده بلکه تلاش‌های متعددی توسط نهادهای امنیتی برای از بین بردن این قبیل اماکن که حکم اسناد جنایت علیه بشریت دارند، مشاهده شده است. احتمال می رود این اقدام اخیر مسئولان در ممانعت از دفن درگذشتگان بهائی در گلستان جاوید و پیشنهاد دفن اموات بر روی قبور دسته جمعی کشتارهای دهه ۶۰ تلاشی دیگر از سوی نهادهای امنیتی برای از میان بردن بخشی از اسناد این جنایت باشد.
شهروندان بهائی در ایران از آزادی‌های مرتبط به باورهای دینی محروم هستند، این محرومیت سیستماتیک در حالی است که طبق ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۱۸ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی هر شخصی حق دارد از آزادی دین و تغییر دین با اعتقاد و همچنین آزادی اظهار آن به طور فردی یا جمعی و به طور علنی یا در خفا برخوردار باشد.

بر اساس منابع غیررسمی در ایران بیش از سیصد هزار شهروند بهائی وجود دارد اما قانون اساسی ایران فقط اسلام، مسیحیت، یهودیت و زرتشتی گری را به رسمیت شناخته و مذهب بهائیان را به رسمیت نمی‌شناسد. به همین دلیل طی سالیان گذشته همواره حقوق بهائیان در ایران به صورت سیستماتیک نقض شده است.​