محرومیت از تحصیل، ابزار فشار بر پیروان سایر ادیان

سه‌هزار دانشجو با امضای بیانیه‌ای به محرومیت‌های تحصیلی دراویش نعمت‌اللهی اعتراض کردند.

«مصطفی دانشجو» دانشجوی دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی و «فرشید یداللهی»، دانشجوی دانشگاه شیراز دو نفری هستند که به جرم پیروی از طریقت گنابادی از ادامه تحصیل بازمانده بود. سال پیش دکتر «محمدعلی طاووسی» پژوهشگر حوزه عرفان و تصوف با بیش از ۱۶ سال سابقه کار به جرم درویش بودن از سازمان میراث فرهنگی اخراج شده بود. دکتر «شهرام پازوکی»، دکتر «بیژن بیدآباد» و دکتر «علی‌محمد صابری» ، از اساتید صاحب‌نام حوزه‌ی فلسفه، اقتصاد و عرفان نیز در طول چند سال اخیر یا از تدریس در دانشگاه‌های کشور به جرم مشابه بازماندند؛ یا از ارتقاء آنان به هیأت علمی دانشگاه جلوگیری شد، به جرم درویش بودن.

«مصطفی دانشجو» که‌ همزمان با اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری از دانشگاه اخراج شد، از مدیران سایت مجذوبان نور و وکیل سرشناس دراویش گنابادی است که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ در زندان اوین به سر می‌برد.

«محمد شریفی‌مقدم» فعال دانشجویی و فعال حقوق کودکان که از دست‌اندرکاران تهیه‌ی این بیانیه است، به ایران وایر می‌گوید: «حق تحصیل از منظر قانون اساسی، از حقوق اولیه و طبیعی همه‌ی آحاد جامعه است و هیچ مرجعی حق ندارد کسی را به جرم باورها و اعتقادات مصلحانه‌اش از این حق محروم کند.»

بعد از افزایش برخورد با دانشجویان پیرو طریقت گنابادی، تعدادی از فعالین دانشجویی مصمم شدند فارغ از باورها و عقایدشان، به مسئله‌ی محرومیت از تحصیل اقلیت‌های دینی و مذهبی و قومی بپردازند.

دانشجویان مشارکت‌کننده در این اعتراض می‌خواهند نگاه امنیتی حاکم بر جامعه در مورد دراویش نعمت‌اللهی برچیده شده و الزاماً کسی به جرم پیروی از طریقت گنابادی یا سایر باورهای مذهبی، تحت فشار تحصیلی قرار نگیرد: «یکی فارغ‌التحصیل دانشگاه تربیت مدرس بود که امریه سربازی گرفت و به محل خدمتش اعزام شد اما تا فهمیدند او مقید به طریقت درویشی است او را بلافاصله به مرز خاش برگردانده و اعلام کردند که باید مثل یک سرباز عادی و معمولی، دوران سربازی‌اش را طی کند.»

محمد شریفی‌مقدم می‌گوید: «همه‌ی ما می‌دانیم محروم کردن آقای دانشجو به واسطه‌ی اعتقاد ایشان بوده و یک حرکت سازماندهی‌شده است. همان طور که پیش از این مریم شیرینی را از ادامه تحصیل محروم کردند. تازه وقتی بیانیه را منتشر کردیم متوجه شدیم موارد بسیاری بوده که اصلاً خبری نشده. افرادی آمدند و گفتند به علت درویش بودن اخراج شده بودند.»

آنها از فشارهای زیرپوستی صحبت می‌کنند که با مراجعه و احضار مکرر دانشجویان به کمیته انظباطی یا حراست دانشگاه بر دانشجویان درویش وارد می‌شود. فشارهایی که ممکن است به اخراج منتهی نشود اما سبب خودسانسوری و انزوای این دانشجویان می‌شود.

یکی از دانشجویان امضاکننده‌ی بیانیه به ایران‌وایر می‌گوید: «با اینکه توهین به اماکن مذهبی حتی بین افراطی‌ها و قشریون هم به نوعی ناپسند است اما حسینیه‌های دراویش تخریب می‌شوند. دکتر نورعلی تابنده که قطب جامعه‌ی درویشان است امکان سفر کردن به شهرش را ندارد. بزرگان تصوف در سال‌های اخیر وقتی فوت می‌کنند اجازه‌ی دفن آنها را در بیدخت گناباد نمی‌دهند.»

او که از امضاکنندگان بیانیه‌ی «دفاع از حق تحصیل» اقلیت‌هاست این سؤال را مطرح می‌کند که «چرا یک حکومت دینی قرائت دراویش را برنمی‌تابد، قرائتی که باورشان از صلح، دیدگاهی جامع و بدون تبعیض است؟»

این دانشجو امضای بیانیه‌ی دفاع از حق تحصیل را یک حرکت مدنی می‌داند: «با وجود همه‌ی برخوردهای قهری، ما تلاش می‌کنیم با اعتراض مدنی حقوقمان را مطالبه کنیم. نمونه اعتراض مدنی، امضای این بیانیه بود.»

به گفته‌ی «محمد شریفی‌مقدم» در ابتدا، ۵۸ دانشجو روی متن بیانیه کار کردند و وقتی نهایی شد در طول سه روز، سه‌هزار دانشجو آن را امضا کردند: «محرومیت از تحصیل را ابزاری می‌دانیم که حاکمیت به‌عنوان حربه و برای فشار بر گروه‌های مختلفی همچون بهاییان یا دراویش و اقلیت‌های مذهبی از آن بهره می‌برند. شاید درویشی را از دانشگاه اخراج می‌کنند تا او و امثال او در محیط دانشگاه، سخنی از تصوف و عرفان به میان نیاورند، به همین دلیل هم ما مصمم شدیم در مقابل محرومیت از تحصیل به مثابه یک ابزار فشار، موضع‌گیری کنیم.»