ارسال توسط مصطفی خدا کرمی Mostafa Khoda Karami
خبرگزاری هرانا – به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به روال هر ساله همزمان با ۱۰ اکتبر، روز جهانی مبارزه علیه اعدام گزارش یک سال گذشته در این حوزه تهیه و منتشر می‌شود (لازم به شفاف سازی است با توجه به انتشار گزارش سالانه گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد اعدام در ایران در طی روزهای اخیر به دلیل اینکه این دو گزارش محدوده‌های زمانی متفاوتی از یکدیگر را گزارش می‌کنند بالطبع تفاوت‌های آماری بین دو گزارش وجود دارد)، در گزارش پیش رو آمده است؛ در بازه زمانی۱۰ اکتبر ۲۰۱۳ تا ۰۹ اکتبر ۲۰۱۴، حداقل ۵۴۸ نفر در نقاط مختلف ایران از راه حلق آویز اعدام شدند که این رقم در مقایسه با زمان مشابه در سال گذشته، حداقل ۲ درصد افزایش داشته است. صدور و اجرای حکم اعدام شهروندان در ایران، در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از متهمان از دسترسی به یک روند عادلانه دادرسی محروم‌اند و همچنین به دلیل عدم اجازه فعالیت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ایران گزارش پیش رو را نمی‌توان عاری از کاستی دانست. در گزارش پیش رو، ضمن اعلام آمار سالانه اعدام و مقایسه آن با سال گذشته، با تکیه بر علم آمار همچنین به شاخص‌ترین موارد در این حوزه، اعم از بیشترین اعدام‌ها در یک روز، بیشترین اعدام‌ها در ملاءعام و جنجالی ترین اعدام اشاره شده است.
عمده‌ترین منبع این گزارش، مجموعه اظهاراتی است که مقامات قضایی در گفتگو با رسانه‌های دولتی به صورت رسمی از صدور و اجرای حکم اعدام برای شهروندان خبر دادند و بخش دیگری از این گزارشات نیز توسط ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران (هرانا) و یا سایر منابع مستقل و معتبر تهیه و تنظیم شده است.
جنجالی ترین اعدام
جنجالی ترین حکم اعدام سال، یک زندانی به نام «علیرضا – م» که روز چهارشنبه ۹ اکتبر ۲۰۱۳ در زندان بجنورد اعدام شده و پس از یک روز در سردخانه زنده شده بود؛ مجددا حکم اعدام در موردش اجرا خواهد شد.
مسئولین زندان بجنورد در یک اجرای مخفیانه اعدام حداقل یک نفر را در این زندان اعدام کردند که فرد مذکور پس از ۲۴ ساعت علائم حیاتی در بدن وی مشهود و به بیمارستان منتقل شد.
یک کار‌شناس حقوقی در دیوان عدالت اداری اعلام کرد که حکم اعدام در مورد وی علی رغم اجرای آن در روز چهارشنبه پس از بهبود وی مجددا اجرا خواهد شد.
جنجالیترین محل اجرای اعدام
صبح روز ۲۲ مهر۹۲، به دنبال اجرای حکم قصاص در زندان مرکزی ایلام اقوام زندانی متهم به قتل اقدام به پرتاب یک نارنجک ساچمه‌ای به سمت درب ورودی زندان کردند که موجب مجروح شدن چند تن از کارکنان انتظامی شد.
بلافاصله ماموران انتظامی مستقر در محل عاملان انفجار را شناسایی و در حالی که ضامن نارنجک را در دست داشتند دستگیر کنند.
نزدیک به ۲۰ نفر در این حادثه آسیب دیدند، اما هیچ یک از مقامات قضایی هویت فرد اعدام شده و جزئیات پرونده وی را اعلام نکرده و در صورت عدم وقوع چنین حادثه‌ای اجرای این حکم رسانه‌ای نمی‌شد.
بیشترین اعدام در یک روز
بیشترین اعدام‌ها در طی ۲۴ ساعت، در ۱۳ آبان ماه سال ۱۳۹۲ (۰۴ نوامبر ۲۰۱۳) رخ داد و بر این اساس ۲۳ تن در شهرهای ارومیه، کرمانشاه، کرمان و اهواز اعدام شدند که در نوع خود کم سابقه می‌نمود.
بیشترین اعدام در یک استان
بیشترین تعداد نفراتی که در ایران اعدام شدند از استان البرز می‌باشند که به دلیل وجود سه زندان قزلحصار، رجایی شهر و ندامتگاه کرج در این استان آمار بالایی را به خود اختصاص داده است. بدین ترتیب ۱۴۰ تن در استان البرز و ۵۵ نفر در استان کرمانشاه اعدام شدند.
بیشترین اعدام در ملاء عام
استان فارس، استانی بوده که بیشترین تعداد نفرات و دفعات در انظار عمومی حکم اعدام در شهرهای مختلف آن اجرا شده است. به طوری که ۲ گزارش اجرای حکم اعدام در ملاءعام از این استان ثبت شده است و در آن ۵ نفر اعدام شدند. لازم به ذکر است دستکم ۳۰ نفر در این بازه زمانی در ایران در ملاءعام اعدام شدند.
بیشترین اعدام در یک زندان
زندان قزل حصار با ۷۰ نفر، بیشترین تعداد اعدامی‌های گزارش شده را به خود اختصاص داده است و پس از آن زندان رجایی شهر کرج با تعداد ۶۵ نفر و زندان دیزل آباد کرمانشاه با تعداد ۵۱ نفر و زندان مرکزی ارومیه با ۴۴ نفر در مقام‌های بعدی قرار دارند.
بیشترین نوع اتهامات
۳۸ درصد اعدام‌های صورت گرفته در طی مدت مورد اشاره، مربوط به جرائم مواد مخدر، ۲۹ درصد قتل و ۴ درصد آن مربوط به تجاوز به عنف و ۷ درصد محاربه و ۲۲ درصد باقیمانده نامعلوم بوده است.
صدور و اجرای حکم اعدام برای نوجوانان بزهکار
سعید ذوالفقاری، محمد احسنی و میلاد ثانی سه تن از زندانیان زندان رجایی شهرکرج باوجود اینکه در سن کمتر از ۱۸ سال مرتکب قتل شده بودند در انتظار اجرای حکم اعدام هستند.
همچنین پرونده زنی جوان که متهم است شوهرش را به قتل رسانده با درخواست اعاده دادرسی یک‌بار دیگر در دیوانعالی کشور به جریان افتاد. این زن قرار بود یک هفته پیش اعدام شود. مریم که زمان قتل ۱۷ساله بود، با شلیک گلوله به سمت همسرش او را به قتل رسانده است.
بهترین مواضع برای محدودیت در صدور حکم اعدام
دولت آلمان افزایش شمار اعدام‌ها در ایران را محکوم کرد، مسئول دفتر «نظارت بر امور حقوق‌بشر» دولت آلمان از عدم رعایت موازین حقوق‌بشر در ایران به‌شدت انتقاد کرد. مارکوس لونینگ همچنین از روش ضد‌انسانی اجرای مجازات اعدام انتقاد کرد و گفت: «اینکه دار‌زدن در اماکن همگانی، شیوه معمول اعدام در ایران است، بسیار تکان‌دهنده است.»
مهم‌ترین اقدام جهانی جهت محدود کردن اعدام
دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، در ژنو، با انتشار بیانیه‌ای نسبت به افزایش اعدام در ایران هشدار داده است. راوینا شمداسانی، یکی از سخنگویان سازمان ملل، گفت که اگرچه پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری نشانه‌های مثبتی از بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران به چشم می‌خورد، اما به نظر می‌رسد روی کار آمدن دولت جدید در اجرای احکام اعدام تغییری نداده است.
بهترین برنامه رسانه‌ای
فیلم سینمایی خط ویژه به کارگردانی مصطفی کیایی؛ شب ۱۷ فرودین ۹۳ با هدف کمک به جوانی که در آستانه اعدام بود؛ اکران شد و بلیط آن به‌صورت همت عالی فروخته و در پایان مبلغ ۱۸۰ میلیون تومان به این جوان اعدامی کمک شد.
آمار صدور حکم اعدام
در طول یک سال گذشته دستگاه قضایی کشور دستکم ۲۶ تن از شهروندان را در شهرهای مختلف، آن هم به اتهاماتی به غیر از جرائم مربوط به مواد مخدر به اعدام محکوم کرده است. لازم به اشاره است مراحل دادرسی پرونده‌های زندانیان مواد مخدر تقریباً هیچ‌گاه رسانه‌ای نمی‌شود و این امر همواره مورد اعتراض گروه‌ها و سازمان‌های حقوق بشری بوده است.
آمار اجرای حکم اعدام
در طول یک سال گذشته (از ۱۰ اکتبر ۲۰۱۳ تا کنون) ۵۴۸ نفر که از سوی دستگاه قضایی به اعدام محکوم شده بودند، اعدام شدند. ۵ درصد این اعدام‌ها که بالغ بر ۳۰ نفر می‌شود در انظار عمومی اجرا شده است.
اکثر این اعدام‌ها با کمترین شفافیت در پروسه دادرسی و اجرای حکم همراه بوده است؛ به طوری تنها جنسیت ۱۸ زن و ۲۴۸ مرد محرز شده است. هم چنین دست کم هویت ۶۰ درصد اعدام شدگان نامعاوم است. لازم به اشاره است که دستگاه قضایی به صورت رسمی تنها گزارشات اعدام ۲۱۱ شهروند را منتشر کرده و سایر اعدام‌ها در سایه سکوت دستگاه قضایی صورت پذیرفته است.
مقایسه آمار با سال گذشته
در طی ۱۱ اکتبر ۲۰۱۲ الی ۱۰ اکتبر ۲۰۱۳، ۵۳۷ نفر اعدام شدند که در مقایسه اجرای حکم اعدام در همین بازه زمانی در سال جاری، ۲درصد افزایش در اجرای حکم وجود داشته است.
هم چنین در مقایسه اجرای این حکم در ملاء عام نیز شاهد کاهش آمار بوده‌ایم. همان طور که اشاره شد، مردم استان فارس در طول یک سال گذشته شاهد بیشترین تعداد اعدام در ملاءعام بوده‌اند.
