خبرگزاری هرانا – هشتم مارس، روز جهانی زنان، فرصتی برای تجلیل از نقش زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی، و همچنین یادآوری تداوم مبارزه برای برابری حقوقی. در ایران است، این روز معنای ویژه‌ای دارد، چرا که زنان ایرانی علی‌رغم وجود تبعیض‌های ساختاری، محدودیت‌های قانونی و اجتماعی، و موانع متعدد در حوزه‌های آموزشی و شغلی، همواره در خط مقدم مبارزات مدنی و اجتماعی حضور داشته‌اند. تلاش‌های آنان در پیشبرد جنبش‌های مطالبه‌گری و ایستادگی در برابر نابرابری، نشان از جایگاه غیرقابل انکارشان در مسیر دستیابی به عدالت و حقوق برابر دارد.
گزارش اختصاصی هرانا که در ادامه می‌آید، با هدف افزایش آگاهی درباره وضعیت زنانی که به دلیل باورهای عقیدتی، سیاسی یا اجتماعی خود در زندان‌های ایران محبوس شده‌اند، منتشر می‌شود. این زنان، که در دفاع از حقوق بشر و عدالت اجتماعی ایستادگی کرده‌اند، به دلیل پایبندی به اصول خود، بهای سنگینی پرداخته‌اند. بازداشت و محکومیت آنها، نه‌تنها تلاشی برای سرکوب صدای مطالبه‌گری، بلکه پیامی تهدیدآمیز برای تمامی زنانی است که خواستار تغییر و عدالت هستند.
اما این زنان، تنها برای حقوق خود نمی‌جنگند. مبارزات آنان، دفاعی است از حقوق تمامی زنان و دخترانی که در جامعه ایران با تبعیض و نابرابری مواجه‌اند. روز جهانی زن، فرصتی برای جلب توجه و حمایت جهانی نسبت به این چالش‌ها و سختی‌هایی است که زنان ایرانی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
حقوق زنان در ایران همواره مسیری پر از دشواری و مبارزه بوده است. از سال‌های پیش از انقلاب تا به امروز، زنان ایرانی با موانع متعدد و تبعیض‌های گوناگونی در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و حقوقی مواجه بوده‌اند. با وجود پیشرفت‌های اندکی در زمینه آموزش و حضور در برخی مشاغل، همچنان محدودیت‌های گسترده‌ای در قوانین ازدواج، طلاق، حضانت فرزند، ارث و سایر مسائل حقوقی وجود دارد که زنان را در جایگاهی نابرابر قرار می‌دهد.
یکی از محدودیت‌های عمده‌ای که بر زنان تحمیل شده، قوانین مربوط به حجاب اجباری است که تخطی از آن می‌تواند به جریمه، بازداشت و برخوردهای شدید قضایی منجر شود. همچنین، زنان در دسترسی به برخی مشاغل و فعالیت‌های اجتماعی با موانعی روبه‌رو هستند. در حوزه قوانین خانواده، همچنان نابرابری‌هایی در زمینه‌هایی مانند ارث و دیه به چشم می‌خورد که جایگاه زنان را نسبت به مردان در موقعیتی پایین‌تر قرار داده است.
با این حال، طی سال‌های اخیر، شاهد افزایش اعتراضات و فعالیت‌های مدنی زنان بوده‌ایم. این جنبش‌ها که علیه حجاب اجباری، قوانین نابرابر در خانواده، و تبعیض‌های شغلی و اجتماعی شکل گرفته‌اند، بیانگر خواست زنان برای برابری و رفع تبعیض جنسیتی است.
نقش زنان در اعتراضات گسترده‌ای که از شهریور ۱۴۰۱ و در پی مرگ مهسا امینی آغاز شد، بیش از پیش برجسته شد. حضور گسترده آنان در این جنبش‌ها، آنان را به نمادهایی از مقاومت در برابر سرکوب، نقض حقوق بشر، و محدودیت‌های آزادی تبدیل کرده است. این نقش، نه‌تنها در ایران بلکه در سطح بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته و به عنوان نقطه عطفی در مبارزه زنان برای حقوق و آزادی‌های بنیادین شناخته می‌شود.
در آستانه روز جهانی زنان، انتشار فهرستی از زندانیان سیاسی و عقیدتی زن در ایران، ادای احترامی است به شجاعت و ایستادگی آنان. این اقدام، تلاشی برای افزایش آگاهی جهانی درباره وضعیت دشوار این زنان و مبارزات مستمر آنان برای عدالت و برابری است. داستان‌های این زندانیان، گواهی بر عزم راسخ و استقامت زنانی است که با وجود تمام محدودیت‌ها و فشارها، همچنان بر اصول و باورهای خود پایبند مانده‌اند.
انتشار این لیست، فراتر از یک گزارش ساده است؛ این اقدام، دعوتی به همبستگی جهانی است. چنین همبستگی‌ای می‌تواند به شکل حمایت‌های بین‌المللی، اقدامات حقوقی، و فشارهای سیاسی تجلی یابد و در نهایت به بهبود وضعیت حقوق زنان و آزادی زندانیان زن در ایران کمک کند.
این فهرست، صرفاً مجموعه‌ای از نام‌ها نیست، بلکه بازتابی از مبارزه، امید و پایداری است. زنانی که در این لیست حضور دارند، از طیف‌های مختلف اجتماعی و عقیدتی می‌آیند، اما همگی در یک نکته مشترک‌اند: مبارزه برای عدالت و حقوق برابر. این تنوع، گستردگی و عمق تلاش‌های زنان در سراسر ایران را نشان می‌دهد و اثبات می‌کند که مطالبه عدالت و برابری، فراتر از مرزهای طبقاتی، فرهنگی و اقتصادی است. این لیست شامل مشخصات زندانیان، اتهامات وارده، میزان احکام صادر شده، تاریخ تشکیل پرونده و محل نگهداری آنان است. اتهامات مطرح‌شده علیه این زنان، از “تبلیغ علیه نظام” و “اجتماع و تبانی” تا اتهامات سنگین‌تری مانند “بغی” و جاسوسی را دربرمی‌گیرد. احکام آنان نیز از حبس‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت تا حبس ابد و حتی اعدام متغیر است. بسیاری از این زندانیان در زندان‌های شناخته‌شده‌ای همچون اوین نگهداری می‌شوند، و پرونده برخی از آنان به سال‌ها قبل بازمی‌گردد که نشان‌دهنده طولانی‌مدت بودن این نوع برخوردها است.
در حال حاضر، دست‌کم ۱۲۷ زن در زندان‌های ایران به سر می‌برند. این رقم نسبت به سال گذشته بیش از ۱۲٪ افزایش داشته است. همچنین، طی سال جاری، حداقل چهار زن به دلیل خوانندگی بازداشت و پس از مدتی آزاد شده یا به نهادهای امنیتی احضار شده‌اند. علاوه بر این، بسیاری از زنان به دلایل عقیدتی و دینی با برخوردهای مشابه مواجه شده‌اند.
از میان این تعداد، حدود ۷۰ زندانی زن در زندان اوین محبوس‌اند. پس از آن، زندان دولت اصفهان با حداقل ۱۲ زندانی زن در رتبه بعدی قرار دارد. سایر زنان زندانی در زندان‌هایی مانند لاکان رشت، یزد، قرچک ورامین، وکیل‌آباد مشهد، کچویی کرج، عادل‌آباد شیراز، ارومیه، تبریز، ساری، بابل، کرمان، بجنورد، سپیدار اهواز و کانون اصلاح و تربیت سنندج نگهداری می‌شوند.
