جمهوری اسلامی از سال گذشته، هم‌زمان با خیزش مردمی «زن، زندگی، آزادی»، فشار حداکثری و روزافزون را بر شهروندان بهایی آغاز کرده است. در طی این دوره، ده‌ها تن از پیروان آیین بهایی دستگیر و هرکدام با حکم‌های سنگین قضایی روبه‌رو شده‌اند. بسیاری، این شکل آزارواذیت بهاییان را، مشابه سرکوب بهاییان در دهه شصت می‌دانند.
اما زنان بهایی، سهم بیشتری از مردان در جریان سرکوب حکومتی داشته‌اند. اخبار منتشره نشان می‌دهد که در یک سال و نیم گذشته، تعداد زیادی از زنان بهایی دستگیر، محاکمه، زندانی و در انتظار یا اجرای حکم هستند. «یکتا فهندژ سعدی»، یکی از آخرین بازداشت‌شدگان بهایی است. او بیش از ۴۵ روز است که تحت بازجویی و بازداشت قرار دارد و خانواده یکتا به‌دلیل عدم پاسخگویی مسوولین مربوطه، هیچ اطلاعی از وضعیت سلامت و پرونده او ندارند.
اما این بار، نخستین بار نیست که یکتا توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت و بلاتکلیف در بازداشتگاه پلاک صد اداره اطلاعات شیراز نگه داشته شده است. او پیش از دستگیری اخیر، چهار مرتبه بازداشت و محاکمه شده است.
***
اولین دستگیری و دادگاه در جمهوری اسلامی
ماموران اداره اطلاعات شیراز در ۱۴بهمن۱۳۹۰، به‌طور هم‌زمان منازل سی شهروند بهایی را در شهر شیراز تفتیش کرده و یازده تن از بهاییان شهر ازجمله یکتا فهندژ را بازداشت کردند. یکتا پس از ۸۲ روز، با قرار وثیقه ۱۰۰ میلیون تومانی از بازداشتگاه پلاک صد آزاد شد.
خانم فهندژ براساس پرونده تشکیل داده شده در طی این دستگیری در تیر۱۳۹۲ در دادگاه انقلاب شیراز، بابت اتهامات «تبلیغ علیه نظام» و «تشکیل و عضویت در تشکیلات غیرقانونی بهاییت» محاکمه و به پنج سال حبس تعلیقی محکوم شد. دادگاه تجدیدنظر حکم صادره را بررسی مجدد کرد و رای بر برائت متهم از اتهامات وارده داد.
دومین و سومین دستگیری و دادگاه
دومین دفعه دستگیری یکتا، چند ماه پس از تشکیل نخستین دادگاه او اتفاق افتاد. او در ۲۵اسفند۱۳۹۲، پس از یورش ماموران وزارت اطلاعات، در منزل شخصی خود در شیراز دستگیر شد. او پس از ۵۶ روز حبس انفرادی، با وثیقه ۲۰۰ میلیون تومان از پلاک صد آزاد شد.
سه سال بعد، یکتا با پرونده‌ای جدید، ولی با همان اتهامات قبلی در شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز به پنج سال زندان محکوم شد. این حکم در شعبه تجدیدنظر استان به دو سال حبس تعزیری و پنج سال حبس تعلیقی تبدیل شد.
اما داستان به اینجا ختم نشد. یک روز پیش از تحویل سال در نوروز ۲۸اسفند۱۳۹۵، ماموران انتظامی سرزده و بدون نشان دادن حکم یا احضاریه به منزل یکتا فهندژ مراجعه کرده و او را برای سومین بار بازداشت و جهت گذراندن حکم به زندان عادل‌آباد شیراز منتقل کردند.
شعبه ۳۶ دیوان عالی کشور، حکم یکتا فهندژ را نقض کرد و او پس از گذراندن ۷۴، روز در اردیبهشت۱۳۹۶ از زندان عادل‌آباد شیراز آزاد شد.
این بار، شعبه دو دادگاه انقلاب شیراز مسوول رسیدگی به پرونده یکتا فهندژ شد. نخستین جلسه در ۱۴مرداد همان سال برگزار شد و قرار دومین جلسه برای شنیدن آخرین دفاعیات متهم، به بعد موکول شد. یک سال بعد، یکتا با دریافت پیامکی از سامانه ثنا متوجه شد که به ۱۱ سال زندان محکوم شده است.
براساس رای صادره، یکتا فهندژ سعدی بابت اتهام «تبلیغ علیه نظام» طبق ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی به یک سال حبس تعزیری و بابت «تشکیل و عضویت در تشکیلات غیرقانونی بهایی»، بنا به ماده ۴۹۸ قانون مذکور به ۱۰سال حبس تعزیری و در مجموع، به ۱۱ سال حبس تعزیری محکوم شده بود.
حکم صادره درحالی به یکتا اعلام شده بود که او هیچ اطلاعی از زمان و چگونگی تشکیل دادگاهش نداشته و دفاعیات خود را در دادگاه مطرح نکرده بود.
بار دیگر، شعبه ۲۶ دادگاه تجدیدنظر استان فارس، یکتا فهندژ را به‌دلیل نداشتن مدارک و مستندات کافی، از کلیه اتهامات وارده تبرئه و قرار موقوفی تعقیب اعلام کرد.
قرار موقوفی تعقیب، ازجمله‌های قرارهای صادره از سوی مرجع قضایی است که به موجب آن، پرونده کیفری مختومه اعلام شده و رسیدگی به پرونده خاتمه می‌یابد.
چهارمین دستگیری و دادگاه
ماموران اداره اطلاعات شیراز در روز شنبه ۲۶تیر۱۳۹۵، شش تن، ازجمله یکتا فهندژ را که در منزل یکی از دوستان‌شان در حال گفت‌وگو در موضوع محیط‌زیست بودند، دستگیر کردند. این شهروندان در روزهای تعطیل، اقدام به پاک‌سازی طبیعت اطراف شیراز می‌کردند.
یکتا پس از ۸۱ روز بازجویی و حبس انفرادی، روز ۱۳مهر با قرار وثیقه ۲۵۰ میلیون تومانی آزاد شد.
شش سال بعد، در اردیبهشت۱۴۰۱ جلسه دادگاه یکتا فهندژ و ۲۵ بهایی دیگر در شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز تشکیل شد. قاضی ساداتی، بیست و شش شهروند بهایی را به‌اتهام «اجتماع و تبانی به قصد بر هم زدن امنیت داخلی و خارجی کشور» به ۸۵ سال حبس، تبعید و ممنوعیت خروج از کشور محکوم کرد.
دادگاه درحالی برگزار شد که بنا به گفته یکی از متهمان، قاضی پرونده در طی شش سال، چندین بار اعلام نقص پرونده کرده بوده است، ولی پس از شش سال، بازپرس پرونده بار دیگر علیه ۲۶ شهروند بهایی اعلام جرم کرد و پرونده را به شعبه یک به ریاست قاضی ساداتی فرستاد.
یکتا طبق رای دادگاه، به تحمل پنج سال زندان و منع خروج از کشور به مدت دو سال محکوم شد. خانم فهندژ در بررسی‌های قضایی بعدی، از اتهامات وارده در این پرونده هم تبرئه شد.
یکتا فهندژ سعدی کیست
یکتا، ۳۹ ساله، متاهل و ساکن شیراز است. خانواده او از جمله بهاییان شیراز بودند که در واقعه یورش به منازل بهاییان ساکن روستای سعدیه شیراز در آذر۱۳۵۷ آواره شدند.
قابل ذکر است در ۲۲آذر۱۳۵۷، براثر سخنان تحریک‌آمیز یک ملای محلی، گروهی از اهالی متعصب به قبرستان و منازل بهاییان در سعدیه شیراز هجوم بردند و بیش از صد عدد از منازل بهاییان در این قریه را غارت و به آتش کشیدند.
یکتا ازجمله دانشجویان بهایی است که به‌دلیل بهایی بودن از تحصیل محروم شد. او را پس از هفت ترم تحصیل در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشگاه پیام نور شیراز، از دانشگاه اخراج کردند.
آخرین دستگیری یکتا و وضعیت امروز او در بازداشتگاه
ماموران وزارت اطلاعات در شیراز ظهر روز دوشنبه ۲۷آذر۱۴۰۲، یکتا فهندژ را در خیابان دستگیر کرده، سپس او را سوار ماشین کرده و به منزلش می‌روند. ماموران به محض ورود، شروع به تفتیش منزل کرده و به‌جز کتب و عکس‌های مربوط به آیین بهایی، بعضی از وسایل شخصی یکتا و همسرش را توقیف می‌کنند. تعدادی اسباب بازی و کتاب‌های نقاشی کودکان، طلا و نقره‌های منقش به نمادهای آیین بهایی و حدود ۱۵۰۰ دلار، ازجمله وسایل ضبط شده بودند.
یکتا ۴۸ روز است که در پلاک صد، یعنی بازداشتگاه معروف اداره اطلاعات شیراز بازداشت است. تاکنون، پیگیری‌های خانواده او هیچ ثمری نداشته و مسوولین مربوطه، هیچ پاسخی در مورد اتهام و وضعیت پرونده او نداده‌اند. خانواده او برگه قبول وکیل را برای امضا به بازداشتگاه داده‌اند، ولی از رویت برگه توسط او بی‌اطلاع هستند.
یکتا نخستین بار در سی و پنجمین روز بازداشت، تماس کوتاه تلفنی با خانواده داشته و در چهل و چهارمین روز بازداشت، تماس کوتاه دیگری با همسرش داشته است. به‌جز دو تماس بالا، دیگر هیچ اطلاعی از وضعیت پرونده و حتی سلامت یکتا در دست نیست. این وضعیت بی‌خبری، موجب نگرانی خانواده یکتا شده است و عدم پاسخگویی صریح و روشن مسوولین، این نگرانی را تشدید کرده است.
