سهم ایران از گزارش سالانه عفو بین‌الملل: تداوم نقض حقوق بشر و اعمال مجازات‌های غیرانسانی
سازمان عفو بین‌الملل روز چهارشنبه ۲۲ فوریه/ ۴ اسفند، گزارش سالانه خود را از وضعیت حقوق بشر در جهان در سال ۲۰۱۶ ارائه کرد. در این گزارش ۴۰۰ صفحه‌ای که کشورهای مختلف سهمی از آن دارند، پنج صفحه هم به ایران اختصاص داده شده و از جمهوری اسلامی به دلیل ادامه نقض حقوق بشر و اعمال مجازات‌های غیرانسانی انتقاد شده است.
عفو بین‌الملل در گزارش خود به سرکوب باور‌های مذهبی و حق آزادی بیان و تجمع، ممانعت حکومت از برگزاری تجمع‌های مسالمت‌آمیز، دستگیری و زندانی کردن کسانی که فعالیت‌های حقوق بشری می‌کنند و … اشاره کرده است. همچنین موارد متعدد محاکمه‌های ناعادلانه در دادگاه‌های انقلاب مورد توجه قرار گرفته و از شکنجه شدن متهمان برای گرفتن اعتراف انتقاد شده است.
این سازمان از مجازات‌هایی همچون شلاق، قطع عضو و … با عنوان «مجازات‌های ظالمانه» یاد کرده و اقلیت‌های مذهبی و قومی را در معرض تبعیض و آزار و اذیت پیوسته دانسته است.
بر اساس این گزارش زنان و دختران در ایران با تبعیض و خشونت فراگیر مواجهند و قوه قضاییه به طور گسترده از مجازات اعدام استفاده می‌کند. بیشتر این اعدام‌ها در ارتباط با خرید و فروش مواد مخدر است و در مواردی هم اعدام‌ها در ملاء عام انجام می‌شود که انتقادهای شدید نهادها و سازمان‌های حقوق بشری را به دنبال داشته است.
در میان افرادی که در سال گذشته میلادی در ایران اعدام شده‌اند، دست‌کم دو نفر در زمان ارتکاب به موارد اتهامی به سن قانونی نرسیده بودند و زیر ۱۸ سال داشته‌اند.
تمدید مأموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران در ماه مارس سال گذشته به عنوان پیش‌زمینه وضعیت حقوق بشر در ایران از سوی سازمان عفو بین‌الملل ارائه شده است: «در ماه مارس، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد مأموریت گزارشگر ویژه این سازمان در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران را تمدید کرد. دولت جمهوری اسلامی اما با انکار نقض حقوق بشر در ایران از ورود گزارشگر ویژه به این کشور جلوگیری می‌کند و مانع دسترسی کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل به اطلاعات دست اول می‌شود.»
از سوی دیگر اما جمهوری اسلامی و اتحادیه اروپا بحث‌ها و گفت‌و‌گوهای حقوق بشری را آغاز کرده‌اند. مقام‌های جمهوری اسلامی تأکید دارند که در این گفت‌و‌گوها در موضع ضعف نیستند و از نقطه‌ای برابر با طرف اروپایی گفت‌و‌گو می‌کنند.
حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۱۶ در معرض بررسی نهادهای بین‌المللی دیگری هم بوده است. کمیته حقوق کودک سازمان ملل متحد در دور سوم و چهارم بررسی دوره‌ای خود، از جمهوری اسلامی به دلیل اعدام نوجوانان انتقاد کرده و به تأثیر عمومی تماشای اعدام بر سلامت روانی کودکانی که شاهد اعدام بوده‌اند پرداخته است. این کمیته همچنین از تبعیض علیه دختران، کودکان اقوام و اقلیت‌های مذهبی، افراد همجنسگرا، دوجنسگرا، تراجنسی و دو جنسی (دگرباشان جنسی) و … انتقاد کرده و نسبت به سنی که در آن دختران به طور خاص دارای مسئولیت کیفری می‌شوند، اعتراض کرده است.
سازمان عفو بین‌الملل در گزارش سالانه خود به لغو کنسرت‌ها و فشارهای وارده بر هنرمندان هم پرداخته است: «مقام‌های مسئول در جمهوری اسلامی همچنان در کار سرکوب موسیقی و بر هم زدن و لغو اجرا و کنسرت‌ها هستند و در این میان آثار دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمهوری اسلامی هم از گزند مصون نمی‌مانند.»
سرکوب فعالیت‌های حزبی و اجتماعی با «شعار تقابل با اسلام» و بازداشت صدها نفر در تجمعات مسالمت‌آمیز از جمله دیگر موارد نقض حقوق بشر در ایران است که عفو بین‌الملل به آن پرداخته است.
در این گزارش همچنین از میرحسین موسوى، زهرا رهنورد و مهدی کروبی به عنوان رهبران در حصر مخالفان نام برده شده و نسبت به عدم دسترسی کافی و مطلوب آن‌ها به خدمات پزشکی هشدار داده شده است.
این سه از بهمن ماه سال ۱۳۸۹/ ۲۰۱۱ بدون تفهیم اتهام یا برگزار شدن دادگاه در حصر خانگی به‌سر می‌برند و علاوه بر بسته شدن همه راه‌های ارتباطی‌شان با عموم مردم، حریم خصوصی‌شان نیز نقض شده است.
شکنجه و دیگر رفتارهای غیرانسانی، مجازات‌های خشن و ظالمانه، روند دادرسی ناعادلانه، نبود آزادی مذهب و عقیده، اعمال تبعیض علیه اقوام و اقلیت‌های مدهبی، نقض حقوق زنان و به اجرا گذاشتن اعدام‌های گسترده، سرفصل‌های گزارش سازمان عفو بین‌الملل درباره وضعیت حقوق بشر در ایران در گزارش سالانه این سازمان هستند.
این سازمان ۳۰ دی ماه امسال هم با انتشار گزارشی از موج شلاق زدن‌ها، قطع عضو و سایر مجازات‌های نامناسب در ایران انتقاد کرده بود: «استفاده مداوم و پیوسته ایران از مجازات‌های ظالمانه و غیرانسانی از جمله شلاق زدن، قطع عضو و کور کردن در یک سال گذشته، نشان‌دهنده رویکرد وحشیانه و خشن مقام‌های ایرانی به عدالت است.»
عفو بین‌الملل:
«استفاده پرشمار مقام‌ها و دستگاه قضایی از تنبیه بدنی از جمله شلاق، قطع عضو و کور کردن در طول سال ۲۰۱۶، رفتارهای غیر انسانی یک سیستم قضایی را برجسته می‌کند که به خشونت وجهه قانونی داده است.»
علاوه بر انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران اما تصویری که سازمان عفو بین‌الملل از وضعیت کلی جهان در زمینه حقوق بشر به دست می‌دهد هم تصویری تیره و تار است. این سازمان می‌گوید که در مجموع معیارهای انسان‌دوستانه در جهان رو به افول است. این بار فقط بحث بر سر نقض حقوق بشر در کشورهایی مانند سوریه، ایران، عربستان سعودی و برمه نیست. در کشورهای غربی هم حقوق انسان‌ها نقض می‌شود.
مرتبط
کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان
