گزارش ‪ نقض حقوق پیروان ادیان بهمن ماه ۱۳۹۵

کانون دفاع از حقوق بشر در ایران

کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان

گزارش ‪ نقض حقوق پیروان ادیان

بهمن ماه ۱۳۹۵

تهیه و تنظیم: كاويانی

گردآوری داده: مصطفی خداکرمی، حمیدرضا تقی پور دهقان تبریزی، نیما حسابیان، بهمن بوشهریان، محمدرضا نیکخواه

  ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر:

هر کس حق دارد که از آزادی فکر، وجدان و مذهب بهره‌مند شود. این حق متضمن آزادی تغییر مذهب یا عقیده و ایمان می‌باشد و نیز شامل تعلیمات مذهبی و اجرای مراسم دینی است. هرکس می‌تواند از این حقوق یا مجتمعاً به‌طور خصوصی یا به‌طور عمومی برخوردار باشد.

ماده ۱۹ اعلامیه حقوق بشر:

 هر انسانی محق به آزادی عقیده و بیان است؛ و این حق شامل آزادی داشتن باور و عقیده ای بدون [نگرانی] از مداخله [و مزاحمت]، و حق جستجو، دریافت و انتشار اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه ای بدون ملاحظات مرزی است.

 گزارش پیش رو دربردارنده اطلاعات آماری نقض حقوق اقلیت‌های دینی در ایران تا پایان بهمن ماه ۱۳۹۵ شمسی است. این گزارش به‌صورت آماری-تحلیلی ارائه می‌شود، مسلماً به دلیل عدم اجازه دولت ایران به مدافعان حقوق بشر جهت فعالیت به‌خصوص در حوزه گزارشگری نقض حقوق بشر و همین‌طور ممانعت از گردش آزاد اطلاعات و بالطبع به رسمیت نشناختن حوزه مستقل در فعالیت‌های مدنی از سوی دولت ایران، در حال حاضر مسئله گزارشگری، امری دشوار و خطیر با محدودیت‌های فراوان در ایران محسوب می‌شود.

در چنین شرایطی بدیهی است مدافعان حقوق بشر علیرغم دشواری بسیار، تنها می‌توانند حجم بسیار اندکی از نقض گسترده حقوق بشر در ایران را دیده‌بانی کرده و یا امکان تحقیق و مستند کردن در رابطه با گزارش‌های سایر گروه‌ها و رسانه‌ها را بیابند.

فشار بر اقلیت‌های دینی همچنان ادامه دارد :

حاکمیت کنونی ایران و سران آن اعتقاد دارند که برخی از گروه‌های مذهبی دشمنان کشور هستند، زیرا باورهای مذهبی آن‌ها ممکن است وفاداری به‌نظام را دچار چالش کند و به بهانه حفظ امنیت سیاسی، سرکوب فعالیت‌های مذهبی را سرلوحه عناد با ادیان دیگر را قرار داده‌اند.

بازداشت‌ها و خشونت‌های هدفمند ارگان‌های امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی همچنان متوجه اقلیت‌های دینی در ایران است. در ایران اقلیت‌ها دو قسم رسمی و غیررسمی تقسیم می‌شوند، پیروان آئین بهایی از ادیان غیررسمی هستند که تحت‌فشارهای بیشتری قرار دارند، آن‌ها از انجام مناسک دینی و تبلیغ آئین آزادانه، تدریس و تحصیل در مقاطع عالی محروم هستند، هم‌اکنون تنی چند از رهبران این آئین که امور بهاییان را در این کشور اداره می‌کردند، در زندان‌های اوین و رجایی شهر به سر می‌برند و ده‌ها تن از پیروان آن نیز در زندان‌های کشور ازجمله سمنان، مشهد، تهران، کرج و غیره متحمل حبس‌های طولانی شده‌اند. ادیان و مذاهب رسمی هم چون مسیحیان نیز با محدودیت‌هایی زیادی مواجه هستند، جمهوری اسلامی تنها عبادت اقلیت‌های قومی عاشوری، ارمنی و کلدانی را که مسیحی هستند، به رسمیت می‌شناسد، تبلیغ آئین برای ایرانیان از سوی ایشان جرم تلقی می‌شود. کسانی که فارس زبان هستند از ورود به کلیساها منع میشوند و کلیساها وظیفه دارند اسامی اعضای خود به همراه کپی کارت ملی آنها را به وزارت اطللاعات ارائه دهند ، توزیع کتب مقدس در کتابفروشیها ممنوع میباشد . ماده ۱۳ و ۲۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی، مسیحیت را به رسمیت می‌شناسد و به مسیحیان حق عبادت و ایجاد انجمن را داده است اما برخورد با مسیحیان پروتستان که معتقد به بشارت دین خود هستند کماکان وجود دارد و کلیساهای خانگی با سرکوب گسترده مواجه هستند. تبعیض مذهبی در مورد مسلمانان سنی نیز اعمال می‌شود، آن‌ها که اکثراً در مناطق حاشیه‌ای کشور زندگی می‌کنند، از حق ساخت مسجد و برگزاری آئین مذهبی ازجمله نماز عید فطر و قربان در مناطق مرکزی هم چون تهران محروم هستند. حتی در مواردی گزارش تخریب نمازخانه اهل سنت هم گزارش شده است و این گروه از افراد با اعدام و بازداشت و آزار و اذیت هایی مواجه هستند حتی آنها از استخدام در ادارات دولتی و تصدی سمت هم منع هستند که نمونه بارز آن انتخاب بیژن ذوالفقار نصب به سمت وزیر ورزش در دولت حسن روحانی بوده که به خاطر اهل تسنن بودن وی از مجلس رای اعتماد نگرفت .

مروری بر گزارشات دوره ای گزارشگر ویژه سازمان ملل  : احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان  ملل در امور ایران در آخرین گزارش خود با انتقاد از نقض گسترده حقوق پیروان ادیان موارد ذیل را بیان نمود :

اهل تسنن :

مسلمانان اهل سنت ایران که بزرگترین اقلیت مذهبی کشور را تشکیل می دهند،همچنان ادعا می کنند که مقامات ایران اعضا و هم کیش آنها را در پست های عالی رتبه دولتی،ازجمله وزارت در کابینه منصوب یا استخدام نمی کنند.آنها همچنین نگرانی خود را در مورد محدودیت های ساخت مساجد سنی در مناطق عمدتا شیعه نشین شامل تهران و اعدام یا اعدام قریب الوقوع فعالان سنی که دولت ادعا می کند در فعالیت های تروریستی دست داشته اند،ابراز کرده اند.در تاریخ۵ ژوئیه۲۰۱۶، ۱۸نفر از اعضای اصلاح طلب مجلس شورای اسلامی ایران نامه ای به وزارت کشور ارسال کردند و در آن نسبت به بسته شدن یک نمازخانه سنی در اسلامشهر و جلوگیری مقامات از تجمع نمازگزاران سنی در چندین مسجد و نمازخانه دیگر،برای اقامه نماز عید فطر شکایت کردند.⁹⁷دولت مدعی است:بیش از۱۰هزار مسجد اهل سنت در کشور وجود دارد وتعداد اهل سنت در تهران ساخت مسجد را توجیح نمی کند.دولت همچنین معتقد است که درخولست ساخت مساجد برای سنی ها در پایتخت منعکس کننده تلاش ها برای به حاشیه راندن سنی ها و ایجاد تفرقه در میان مسلمانان که باعث انزوا و افراط گرایی سنی ها است. در تاریخ۲ اوت ۲۰۱۶،گروههای حقوق بشری گزارش دادند که مقامات زندان رجایی شهر حداقل ۹ نفر و احتمالا تا ۲۰ زندانی متهم به اقدامات تروریستی که دادگاه انقلاب به اعدام محکوم کرده است را اعدام کرده اند.  گفته می شود اکثر افراد اعدام شده کردهای سنی بودند که خود را به عنوان یک گروه از فعالان مسالمت آمیز سنی معرفی می کردند و اتهامات علیه خود را رد می کردند.در همان روز وزارت اطلاعات ایران اعدام گروهی از زندانیان را که ادعا می شد به گروههای “سنی”و”تکفیری” مسئول فعالیت های تروریستی مسلحانه علیه حکومت تعلق داشتند را تایید کرد.  در میان کسانی که بنا به گزارش ها به دار آویخته شدند شهرام احمدی یک زندانی اهل سنت کردستان بود که در ابتدا به اتهامات محاربه،اقدام علیه امنیت ملی و تبلیغ علیه نظام زندانی و محکوم شده بود.آقای احمدی موکدا اتهامات علیه خویش را رد کرده و اعلام کرده بود که او یک فعال صلح جو و اهل سنت است.گروههای حقوق بشری معایب جدی فرایند محاکمه آقای احمدی و همچنین محاکمه ده ها زندانی مسلمان سنی در انتظار اعدام دیگر،از جمله برخی کسانی که بنابر گزارش ها در تاریخ ۲ اوت ۲۰۱۶ اعدام شده اند را مستند کرده اند.برادر آقای احمدی”بهرام احمدی”همراه با پنج فعال دیگر متهم به دست داشتن در فعالیت های تروریستی در سال ۲۰۱۲ اعدام شد.آقای احمدی و مادرش هر دو در نامه های سر گشاده ای که به گزارشگر ویژه نوشتند موارد نقض جدی حقوق بشر در پرونده آقای احمدی را مستند کردند و از مقامات خواستند تا در حکم اعدام وی تجدید نظر کنند ، گزارشگر ویژه نیز قبلا نگرانی های جدی خود،در مورد احکام اعدام آنها را به دولت ابراز کرده بود. در پاسخ خود به این گزارش،دولت کلیه ادعاها مبنی بر اینکه افراد نامبرده فعالان حقوق بشر بوده اند را رد می کند و تصریح می کند که آنها بخشی از یک گروه تروریستی تکفیری بوده اند که ۲۱ نفر را کشته و ۴۰ نفر دیگر را زخمی کرده اند.دولت ایران همچنین انکار می کند که متهمان از حق خود نسبت به فرایند عادلانه دادرسی محروم بوده اند.

مسیحیان :

گزارش ها نشان می داد که پیروان سایر ادیان همچنان با محدودیت های شدید رو به رو هستند. پیروان ادیان با رسمیت شناخته شده مانند مسیحیان ( به ویژه کسانی که سابقا مسلمان بوده اند ) و آنهایی که به رسمیت شناخته نشده، مانند مسیحیان بشارتی همچنان با محدودیت های شدید و تبعیض رو به رو هستند و طبق گزارش ها برای انجام مسالمت آمیز اعتقادات مذهبی خود تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند. در پاسخ خود با این گزارش، دولت اتهامات در زمینه ایجاد محدودیت برای اقلیت های مذهبی را رد کرده است و مدعی است که کلیسا های خانگی به فعالیت غیر قانونی مشغول هستند، چون مجوزهای لازم را از مقامات دولتی دریافت نکرده اند. دولت همچنین ادعا می کند که نیاز مسیحیان ایران بر آورده شده و هیچ نیازی به تاسیس یا ایجاد کلیسا های جدید از جمله کلیسای خانگی وجود ندارد.

بهائیان :

گزارش های دریافتی گزارشگر ویژه نشان می دهد تا ۸ ژوئن ۲۰۱۶، حداقل ۷۲ بهایی در ارتباط با انجام مسالمت آمیز آیین خود در بازداشت به سر می برند. علاوه بر بازداشت های خود سرانه، بازداشت و تعقیب قضایی، گزارشگر ویژه همچنان در مورد اینکه مقامات ایران به دنبال اقداماتی هستند که بهاییان را از لحاظ اقتصادی محروم کنند، که بنا به گزارشها در راستای یک بخشنامه شواری انقلاب فرهنگی صادر شده در سال ۱۹۹۱است، گزارش های نگران کننده ای دریافت می کند. این سیاست ها انواع کسب و کار و شغل هایی که شهروندان بهایی می توانند داشته باشند را محدود می کند، از بسته شدن کسب و کار متعلق به بهاییان حمایت می کند، بر صاحبان کسب و کار فشار می اورد تا کارکنان بهایی خود را اخراج کرده و اموال آنها را توقیف کنند. در پاسخ به این گزارش دولت اشاره می کند که با وجود همکاری های گسترده آنها با رژیم گذشته و نقش آنها در سرکوب مردم و مدیریت سازمان مخفی ساواک، شرایط زندگی برای اکثر بهاییان در ایران عادی است. دولت ایران همچنین مدعی شده است که بهاییان هرگز تنها برای اعتقادات خود تحت تعقیب قانونی قرار نگر فته اند.

در پی صدور بیانات و نشر مطالبی در حمله به ایین و جامعه بهایی در ناریخ ۸ ژوئن ۲۰۱۶، گزارشگر ویژه یک بیانه مشترک با گزارشگر ویژه آزادی مذهب و عقیده صادر کرد که در آن به شدت موج تهییج و نفرتی که به دستور دولت صادر شده بود را محکوم کرد. این بیانات شامل بیانات سخنگوی قوه قضاییه بود که در آن ، فایزه هاشمی را برای دیدار با یکی از رهبران جامعه بهایی، فربیا کمال آبادی مورد حمله شدید قرار داده بود. خانم هاشمی پس از آزادی موقت خانم کمال آبادی، یکی از هفت رهبر سابق بهاییان که در سال ۲۰۰۸ به دلیل انجام مناسک مذهبی خود زندانی شد، در تاریخ ۱۳ ماه مه به دیدار او رفته بود. در تاریخ ۱۸ ماه مه سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد که این قوه اتهامات علیه خانم هاشمی، کا در دوران حبس کوتاه خود در زندان اوین در سال ۲۰۱۲ با خانم کمال آبادی آشنا شد را مورد بررسی قانونی قرار خواهد داد چرا که تصمیم او برای دیدار با این زندانی سیاسی یک کار بسیار زشت و قبیح بوده است.

 ادعا شده که از اواسط ماه مه ۲۰۱۶، ۱۶۹ تن از رهبران مذهبی، قضایی و سیاسی ایران آشکارا علیه جامعه بهایی سخن گفته اند. طبق گزارش ها ۱۸ ماه مه و ۴ ماه ژوئن در خطبه های نماز جمعه روحانیون به باورهای اعضای جامعه بهایی حمله کرده اند، آنه را محکوم کرده، یا آنها را مورد انتقاد قرار داده اند و ابراز کردند که آیین بهایی در اصل یک حزب سیاسی ساختگی است که تظاهر به مذهب بودن می کند. تعدادی از روزنامه ها، مقالات و یادداشت های منتشر کرده اند که اعضای جامعه بهایی را به دشمنان ایران متصل می کنند و به آنها برچسب صهیونیست می زنند که خشونت را تشویق می کردند. گزارشگر ویژه آزادی مذهب و عقیده هشدار داده که ترکیب تحریک علیه بهاییان و فقدان حمایت از آنها این جامعه را در لبه پرتگاه بسیار خطرناک قرار داده، جایی که ممکنستقسط حیات آن مورد تهدید قرار گیرد. در پاسخ به این گزارش دولت ایران اشاره می کند مسئولیت نظرات بیان شده توسط شخصیت ها و غیر دولتی با خود آنهاست.

سایر ادیان :

بنا به گزارش ها،سایر مسلمانان پیرو فرقه های مختلف از جمله دراویش نعمت الّهی گنابادی و آیین یارسان،همچنان با طیف وسیعی از موارد نقض حقوق بشر،از جمله حمله به نمازخانه ها،تخریب گورستان های جامعه و دستگیری و شکنجه رهبران جامعه روبرو هستند. در ماه ژوئن ۲۰۱۶،رهبری آیین یارسان در نامه ای از رهبر ایران درخواست کرد که از یک مورد اصلاح قانون اساسی که تبعیض علیه پیروان این آیین را منع می کند و باورهای دینی آنها را به رسمیت می شناسد حمایت کند. در پاسخ به این گزارش دولت ایران مدعی است که” موضع رسمی و عملی… در مورد پیروان این دو فرقه احترام به اعتقادات و حقوق شهروندی آنها است.

اهل سنت

  اهل سنت خواستار امنیت و اخوت هستند، انتظار دارند که آزادی مذهبی مراعات شود و این خواسته تک‌تک جامعه اهل سنت است. انتظار آن است که جامعه اهل سنت در شهرهای بزرگ کشور مثل اصفهان و دیگر شهرها آزادانه بتوانند نماز بخوانند و به تعلیم فرزندان خود مشغول باشند. این انتظار کاملاً معقول و قانونی است. اینکه اهل سنت بتواند در هر شهری که نیاز دارد مسجد بسازد و نماز جمعه و نماز عید بخواند و از آزادی کامل برخوردار باشد، انتظاری کاملاً قانونی بوده و خواسته‌ای زیاده‌خواهان نیست. اهل سنت معتقد است که حق مردم باید رعایت شود و کسی به خاطر مذهب از حقوقش محروم نشود، زیرا رعایت حقوق ملت باعث اتحاد و نزدیکی می‌شود.

مراعات حقوق قانونی اهل سنت، خواسته همه اهل سنت است. شیعه و سنی ایرانی هستند. ایران نه‌فقط متعلق به شیعه است و نه‌تنها متعلق به سنی است، لذا نباید حقوق این دو گروه در کشور متفاوت باشد.

رژيم ايران طبق برنامه‌ای كه جديداً آن را طراحي كرده می‌خواهد آمار زندانيان اهل سنت در زندان رجايي شهر را كاهش دهد، بدون اينكه آن‌ها را آزاد كند، تعداد زيادي از زندانيان اهل سنت را به زندان‌های مختلف انتقال داده كه غالباً به شهرهاي خودشان فرستاده نشدند‪.

آگاهان به مسائل اهل سنت در ایران معتقدند که اهل سنت بدترین دوران پس از انقلاب ۱۳۵۷ را پشت سر می‌گذارند. آن‌ها همچنین هشدار می‌دهند که ادامه روند کنونی وحدت شیعه و سنی» در کشور را به مخاطره خواهد انداخت.

زندانیان اهل سنت که به خاطر تبلیغ دینی با اتهاماتی مانند اقدام علیه امنیت ملی مواجه هستند حکم محاربه در دست دارند در زندان و در فضای نامناسبی دوران زندان خود را می‌گذرانند و به‌صورت مدام  از سوی مأموران زندان به دلیل عقیده‌شان مورد بی‌احترامی قرار می‌گیرند.

ماده ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برابری تمام شهروندان ایرانی را بر اساس موازین اسلام مورد تأکید قرار می‌دهد. بااین‌حال در کنار سایر اقلیت‌های دینی در ایران که این ماده اساسی نتوانسته برابری آنان را در بیش از سه دهه گذشته در برخورداری از حقوق شهروندی تضمین کند، پیروان اهل سنت در ایران نیز علی‌رغم این‌که مسلمان هستند شرایط مشابهی دارند، آنان نیز از تصاحب مسئولیت‌های کلان مدیریتی کشوری و لشگری و نیز بهره‌مندی برابر از فرصت‌ها و امکانات محروم هستند، همین‌طور با موانع و محدودیت‌های جدی برای تبلیغ باورهای خود و به‌جا آوردن مناسک مذهبی خود از سوی حکومت ایران روبه‌رو هستند.

اهل سنت با مجموعه‌ای از این فشارها از قبیل ایجاد شورای برنادییزی مدارس علوم دینی اهل سنت، ممنوع التدریس کردن اساتید علوم دینی اهل سنت، محرومیت دانشجویان اهل سنت از تحصیل و ممنوع‌الخروج کردن بسیاری از دانشجویان اهل سنت که در مدارس دینی خارج کشور تحصیل می‌کنند و ممانعت از برگزاری نماز جماعت در اعیاد اسلامی برای اهل سنت ایران، مواجه هستند،به‌خصوص در شهر تهران گفته می‌شود بیش از یک‌میلیون سنی در آن زندگی می‌کنند اما از حق ساختن مسجد و برگزاری مراسم و اعیاد خود محروم هستند.

در این ماه:

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از کمپین فعالین بلوچ، پس از بلاتکلیفی طولانی مدت بازداشت شدگان نصیرآباد مسئولان قضایی از هریک از بازداشت شدگان به استثنای یک نفر از آنها درخواست وثیقه ۱۰ میلیارد تومانی کرده اند. زندانیانی که از هر کدام از آنها همچنین وثیقه ای درخواست شده عبارت اند از: ۱- امین رئیسی ۲- نجیب رئیسی ۳- ابوبکر (صدیق) بهرامزهی ۴- مصیب وطن خواه ۵- داوود بهرامزهی ۶- عامر گهرامزهی ۷ – عبدالستار بهرامزهی ۸- بشیر بلیده ای ۹- ادریس بلیده ای تا لحظه تنطیم این خبر از “ابوبکر ملازهی” دیگر بازداشت شده نصیرآباد درخواست وثیقه نشده است. بازداشت شدگان نصیرآباد ۱۴ دی ماه ۹۳ با یورش ماموران سپاه به روستای نصیرآباد بازداشت شدند و بیش از دو سال در بلاتکلیفی بسر برده اند .

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، مولانا عبدالحمید امام جمعه و مدیر مدرسه دینی دارالعلوم زاهدان گفت: بسیاری از علمای اهل‌سنت کشور نمی‌توانند به اینجا (زاهدان) بیایند و ما هم نمی‌توانیم نزد آنان برویم. وی افزود: بنده به‌جز تهران و شهرهای استان سیستان‌وبلوچستان نتوانسته‌ام به استان‌های دیگر سفر کنم، چون حساسیت‌های بی‌جایی موجود است و ممکن است برای مهمان و میزبانان مشکل ایجاد شود .

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، دادگاه روحانیت مشهد پس از بررسی پرونده مولوی «نورالدین کاشانی» آن را به زاهدان ارجاع داده و مسئولین در زاهدان برای آزادی وی درخواست وثیقه ۵ میلیاردی کرده‌اند. این در حالی است که قاضی پروند این روحانی پیش‌تر برای آزادی وی درخواست وثیقه ۲۰۰ میلونی کرده بود . یکی از نزدیکان این روحانی به کمپین فعالین بلوچ گفته است:” هر بار که به مسئولین مراجعه می‌کردیم تا عزیز ما را از بلاتکلیفی دربیاورند به ما گفتند پرونده زیاد هست و رسیدگی به آنها وقت می‌برد”.

به گزارش خبرگزاری هرانا ، حمزه درویش، زندانی جوان سنی مذهب زندان اوین که از بیماری اعصاب و روان رنج می برد، چندی قبل در بیمارستان توسط یکی از کارمندان بیمارستان و دو سرباز زندان شدیدا مورد ضرب و شتم و توهین قرار گرفت. مسئولان زندان همچنان به شکایت وی در این مورد و رسیدگی پزشکی به او بی توجه هستند. از سوی دیگر خانواده این زندانی توسط نهاد اطلاعات در خصوص پیگیری وضعیت فرزندشان، تهدید شده اند. هنوز به شکایت حمزه درویش زندانی سنی مذهب که چندی قبل در بیمارستان مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود رسیدگی نشده است. از سوی دیگر خانواده درویش طی تماس تلفنی توسط اداره اطلاعات در مورد پیگیری وضعیت فرزندشان مورد تهدید قرار گرفته اند. این تهدید درحالی انجام شده که آقای درویش در زندان از رسیدگی پزشکی در مورد آسیب دیدگی ناحیه سینه ناشی از ضرب و شتم در بیمارستان، محروم است .

در این ماه و در ادامه روند ستیز با اهل سنت، حقوق آنان به شرح ذیل نقض گردید:

بهاییان

 ایران، کشوری که در آن بهاییان یکی از بزرگ‌ترین اقلیت مذهبی را تشکیل می‌دهند، آئین بهایی هنوز یک «فرقه مرتد» تلقی می‌شود. . این مشهور است که بهاییان به دنبال صلح هستند، قدرت سیاسی نمی‌خواهند و تهدید امنیتی ایجاد نمی‌کنند. بااین‌حال رژیم دینی ایران آن‌ها را تحت تعقیب قرار می‌دهد. از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ میلادی تاکنون، بهاییان به‌طور سامانمند و روشمند از دسترسی به تحصیلات عالی و همچنین حق اشتغال محروم بوده‌اند؛و اگر پیگیر حق از دست رفته خود باشند با اتهامات واهی و زندان و تهدید مواجه میگردند و همواره در معرض دستگیری‌های بدون مجوز قانونی و حبس قرارگرفته‌اند. از جمله اخراج‌شدگان سال گذشته می‌توان از شمیس پورشاهرضایی، دانشجوی رشته نمایش نام برد که با وجود کسب رتبه ۱۳۸ آزمون سراسری و رتبه ۱۰ آزمون عملی، به دلیل اعتقادات مذهبی از ادامه تحصیل در دانشگاه بازماند. بهائیان هرگز قادر نبوده‌اند به‌طور علنی از تعالیم دینی خود پیروی کنند. آنها تقریباً در تمام مراحل زندگی مورد بدرفتاری قرار می‌گیرند. کمیسیون بین‌المللی آزادی مذاهب آمریکا گزارش داده که کودکان بهایی به همراه مادرانشان زندانی می‌شوند. آن‌ها از دانشگاه، تأسیس مدرسه و تأسیس عبادتگاه منع هستند. مقامات ازدواج آن‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند و رسانه‌های ایران بهاییان را پلید می‌شمارد. وقتی بهاییان می‌میرند خویشان آن‌ها نمی‌توانند وارث آن‌ها باشند و با گرفتن گواهی فوت مشکل‌دارند و اغلب شاهد خراب کردن قبر‌هایشان هستند، که این کار نه‌تنها توسط خرابکاران، بلکه توسط خود دولت نیز انجام می‌شود. در شرایطی که امید می‌رفت باروی کار آمدن دولت جدید که نام تدبیر و امید بر خود نهاده ، وضعیت حقوق بشر در ایران بهبود یابد و اکثر زندانیان سیاسی و عقیدتی از زندان رهایی یابند، باگذشت زمان وضعیت حقوق شهروندی بدتر شده و دور جدیدی از بازداشت‌ها و دستگیری‌ها آغازشده است. هر روزخبری از دستگیری یک فعال سیاسی، عضوی از اعضای جنبش دانشجویی یا کارگری، روزنامه‌نگار یا کنشگر اجتماعی منتشر میشود یا سایت خبری و رسانه‌ای توقیف و تعطیل میشود. انتظار می‌رفت در شرایط حاکمیت دولت حسن روحانی فضای زندان‌ها و وضعیت زندانیان عقیدتی – سیاسی دچار تحول شود و بسیاری از زندانیان دربند و در حصر آزاد شوند و تمام اصول قانون اساسی بلااستثناء اجراشده و همان‌گونه که رئیس‌جمهور در زمان مبارزات انتخاباتی وعده داده بود “حقوق شهروندی ” پایه و مبنای برخورد با تمام آحاد ملت باشد؛- وعده‌ای که به نظر می‌رسد بی‌اساس و توخالی بوده و دست‌کم مبنای عمل وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی قرار گرفته است. این اخبار و گزارش‌ها همچنین حاکی از شدت یافتن موارد احضار شهروندان بهایی به دادستانی برای ابلاغ حکم یا دستگیری و اعزام آن‌ها به زندان است. اکثر قریب به‌اتفاق این افراد را محکومانی تشکیل می‌دهند که پیش از آن احکام قضائی‌شان صادرشده، اما در پی روی کار آمدن دولت تدبیر و امید اجرای احکام آن‌ها مدتی به عهدهٔ تعویق افتاده بود. نکتهٔ درخور تأمل اینکه بازداشت‌های اخیر اغلب در کوچه و خیآبان و در محل کار و زندگی شهروندان بهایی صورت گرفته است و در آستانهٔ ششمین سالگرد زندان رهبران بهایی موسوم به گروه “یاران ایران” است.

حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران برخلاف وعده‌های پیشین (برابری برای همه ایرانیان) در اظهاراتی اعلام نمود: “دولت خواستار آن است که جایگاه همه ادیانی که قانون اساسی آن‌ها را به رسمیت شناخته، حفظ و پیروان این ادیان بتوانند به حقوق مشروع خود برسند و در این راستا اگر مشکلی هم وجود دارد، باید رفع شود.” ازآنجایی‌که بهاییان جزء دین‌های رسمی کشور نیستند اظهارات آقای روحانی امید پیروان این آئین را به تغییراتی که انتظار داشتند، ناامید کرد.

بهاییان ایران پس از انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها از تحصیل عالی در دانشگاه‌های ایران محروم هستند، عده‌ای از بهاییان برای مقابله با اخراج دانشجویان بهایی در سال ۱۳۶۶ اقدام به تأسیس موسسه آموزش عالی آنلاین نمودند، اما دستگاه قضایی کشور در دی ماه سال ۱۳۹۰ کلیه مدیران و اساتید آن را بازداشت کرد، کامران مرتضایی، کیوان رحیمیان، فؤاد مقدم، امان‌الله مستقیم، شاهین نگاری، نوشین خادم، فاران حسامی، کامران رحیمیان، ریاض سبحانی، رامین زیبایی، فرهاد صدقی و محمود بادوام افرادی بودند که در این رابطه احکام سنگینی دریافت کردند، سال گذشته دو شهروند بهایی مرتبط با این دانشگاه بهنام‌های طلوع گلکار و نسیم باقری بازداشت و به ترتیب به پنج سال و چهار سال حبس تعزیری محکوم شدند. اخراج معدود دانشجویان بهایی در دانشگاه‌های کشور همچنان ادامه دارد.

انتقال دانش و تجربه بشری، جز از طریق آموزش امکان‌پذیر نیست  و به همین دلیل حق تحصیل یکی از حقوق بنیادی بشر در مواد ۲۶ و ۲۷ اعلامیه جهانی حقوق بشر، بند ۲ ماده ۱۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و مواد ۱۳ ، ۱۴ و ۱۵ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که همگی بر حق تحصیل بدون هیچ نوع تبعیض از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، عقیده سیاسی و یا هر عقیده دیگر یا اصل و منشأ ملی یا اجتماعی، دارایی، نسب یا هر وضعیت دیگر شناخته‌شده و بر آن تأکید شده و دولت ایران موظف است تمامی امکانات و تسهیلات لازم را برای ایجاد شرایط مناسب جهت بهره‌مندی همه شهروندان از این حق طبیعی فراهم کند و کلیه موانعی را که در اثر شرایط خاص جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در مسیر رسیدن شهروندان به این حق قرار می‌گیرد، مرتفع سازند.

ممانعت از کسب‌وکار بهاییان یکی دیگر از فشارها و آزار و اذیت‌هایی است که بهاییان با آن مواجه هستند، پلیس اداره اماکن که وابسته به نیروی انتظامی است در نقاط مختلف کشور که سرکشی ماهانه به محل کسب شهروندان دارند، در اکثر مواقع محل کسب بهاییان را به دلیل عدم اجازه کسب، پلمپ می‌کنند.

احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، در تازه‌ترین گزارش خود که بیستم اسفند ماه/ دهم مارچ ۲۰۱۶ در سی و یکمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو ارائه داد، از افزایش فشارهای امنیتی بر جامعه بهاییان ایران شدیدا انتقاد کرده است. احمد شهید گفته است نکته نگران‌کننده این است که «متاسفانه دولت ایران در پاسخ به نگرانی‌های من همواره از بهاییان به عنوان فرقه یاد می‌کند و آن‌ها را دشمن مردم ایران می‌شمارد . آمارها نشان می‌دهند که هر چند تعداد زندانیان بهایی در پایان سال ۹۴ از تعداد زندانیان سال قبل کمتر شده است (در پایان سال ۹۳، تعداد زندانیان بهایی حدود ۸۰ نفر بود ولی در انتهای سال ۹۴، این تعداد به ۵۰ نفر کاهش پیدا کرد)، اما فشارها بر بهاییان کاهش نیافته است. وی همچنین عنوان داشت که ادعا می شود که مقامات همچنان به احضار، بازجویی و دستگیری بهاییان ادامه می دهد وکسب و کار متعلق به پیروان این آیین را می بندد. گزارشگر ویژه همچنین گزارشهایی در مورد تخریب اماکن فرهنگی  و اموال اعضاء جامعه بهاییت دریافت کرده است . این موارد ظاهرأ  شامل تخریب منزلی که متعلق به یکی از رهبران جامعه بهایی آقای جمال الدین خانجانی بود نیز است.

در این ماه:

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، احسان امیری نیا، نیما رجب زاده و آرمان بندی سه شهروند بهایی ساکن شهر کرمان روز چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۵ توسط ماموران امنیتی این استان بازداشت شدند. بهایی نیوز در این خصوص گزارش کرد که؛ ماموران امنیتی پس از بازداشت این سه شهروند بهایی منازل آنان را مورد تفتیش قرار دادند .

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، شعله رام و همسر وی شایان رحیمی، صبح روز سیزدهم بهمن۱۳۹۵ توسط مأموران اطلاعاتی و امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده‌اند. کمپین بهایی از یک منبع مطلع گزارش کرده است؛  “این دو شهروند بهایی ابتدا در محل کار اقای رام پدرخانم وی را دستگیر کردند و بعد به محل کسب‌وکار همسر ایشان رفته جناب رحیمی را  بازداشت کردند.”

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، هاله غلامی، شهروند بهایی، در پی مشارکت در تشکیل خیریه به نفع کودکان کار بازداشت شد. هاله غلامی، شهروند بهایی شهر تهران در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۹۵ به دلیل بهایی بودن و مشارکت در تشکیل خیریه به نفع کودکان کار توسط مأموران امنیتی بازداشت شد. بهایی نیوز در این خصوص گزارش کرد؛ پس از بازداشت وی، محل زندگی او را تفتیش کرده و موبایل‌ها و تبلت ها را با خود ضبط کردند. هاله غلامی ازجمله فعالان حمایت از کودکان کار و بی‌سرپرست می‌باشد که در منطقه شهرآرای تهران بازداشت شده است.

به گزارش تارنگار حقوق بشر ایران به نقل از بهایی نیوز، دوتن از شهروندان ساکن اصفهان روز چهارشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۵پس از تفتیش منزل توسط ماموران امنیتی بازداشت شدند. ماموران امنیتی این استان پس از حضور در منزل منوچهر رحمانی و محسن مهرگانی اقدام به تفتیش چندین ساعته منزل آنان کرده و ضمن مصادره کتب مذهبی و لوازم شخصی، آنان را به مکانی نامعلوم منتقل کرده اند. به گفته منابع مطلع دلیل بازداشت این دو نفر از شهروندان بهایی در این استان معلوم نیست و اطلاعی از محل نگهداری آنان در دست نیست.

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از بهایی نیوز، دوتن از شهروندان ساکن اصفهان روز چهارشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۵پس از تفتیش منزل توسط ماموران امنیتی بازداشت شدند. کوروش شریف زاده و فواد میثاقیان دارای واحد صنفی عینک سازی پس از احضار از سوی اماکن که مرتبط با موضوع پلمب محل کسب آنان بوده، توسط ماموران امنیتی بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شده اند. به گفته منابع مطلع ” آقای شریف زاده و فواد میثاقیان بلافاصله پس از حضور در این مکان که احضار شده بودند، دستگر می شوند.”

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران ، به نقل از بهائی نیوز ، در تاریخ۱۱ دی ۱۳۹۵، شش تن از شهروند بهایی که در دانشگاه آزاد رودهن مشغول به تحصیل بودند به دلیل باورمند بودن به دیانت بهایی از دانشگاه اخراج شدند. ثنا هوربخت، جهانگیر هدایتی و چهارتن از شهروندان بهایی دیگر که تمایلی به ذکر نام آنان در رسانه های اجتماعی نبود، به صورت همزمان از دانشگاه اخراج شدند. این دانشجویان با دستکاری در سایت دانشجویی آنان و تحت عنوان انصراف از دانشگاه، از ادامه تحصیل منع شدند. به گفته یک منبع مطلع این دانشجویان پس از پیگیری های بسیار دریافتند که اخراج آنان ارتباط مستقیم با ریاست حراست دانشگاه آزاد رودهن داشته است.

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران ، سپنا شادابی و سوگل کاظمی بهنمیری به دلیل «بهایی» بودن در بهمن ماه سال جاری از دانشگاه اخراج شدند. سوگل کاظمی بهنمیری ساکن شهر مشهد و سپنا شادابی ساکن شهر کرمانشاه هر دو در ترم جاری از دانشگاه اخراج شده‎اند. به هیچکدام از این دو دانشجو به شکل رسمی و کتبی اخراج‎شان ابلاغ نشده‎است بلکه به هر دوی آنها به صورت شفاهی اعلام‎شده اجازه ادامه تحصیل و ورود به دانشگاه را ندارند. پیش از این در دی ماه سالجاری نیز ۱۵ دانشجو بهایی دیگر در دانشگاه‎های مختلف ایران از تحصیل محروم شدند. سوگل کاظمی دانشجوی شهروند بهایی درترم پنج رشته مهندسی شهرسازی در مشهد از ادامه تحصیل محروم شده است. دانشجویان بهایی ۳۷ سال است که امکان ادامه تحصیلات عالیه را به دلیل اعتقادات دینی نداشته‌اند و اساتید این دانشجویان هم به دلیل کمک علمی به حبس‌های طویل‌المدت محکوم شده‌اند.

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از بهایی نیوز، دو شهروند بهایی ساکن شهر کرج با قرار وثیقه ۳۰۰ و ۱۲۰ میلیون تومانی از زندان قزلحصار آزاد  شدند.  کوروش شریف‌زاده و فؤاد میثاقی پس از بازداشت توسط مأموران امنیتی در اداره تعزیرات حکومتی و انتقال آنان به زندان قزل‌حصار، روز گذشته با قرار وثیقه آزاد شدند. به گفته منابع مطلع؛ مأموران امنیتی پس از بازداشت کوروش شریف‌زاده وی را با دستبند به محل کسب وی انتقال داده و تمامی اموال این شهروند بهایی را توقیف کرده‌اند. این دو شهروند بهایی در حالی به اداره تعزیرات حکومتی مراجعه کرده بودند که از سوی این اداره جهت پیگیری محل کسب پلمب شده خود به آن مکان احضار شده بودند.

روند ستیز با بهاییان در این ماه نیز ادامه داشت به‌گونه‌ای که حقوق شهروندان بهایی در موارد ذیل نقض گردید.

مسیحیان

جمهوری اسلامی کمر به نابودی مسیحیت بسته است، واقعیتی است تلخ در مورد جفا بر مسیحیان ایران؛ مسیحیانی که به خاطر دگراندیشی و تغییر دین از سوی حکومت مذهبی جمهوری اسلامی مورد اتهام و محکومیت قرار می‌گیرند. ضرب و شتم، شکنجه و تهدید به مرگ برای مسیحیان ایرانی تبدیل به امور عادی شده است. جفا بر مسیحیان در کشورهای اسلامی رو به رشد است و روزانه مسیحیان بسیاری از سوی مسلمانان مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. در جمهوری اسلامی ایران نیز، تعداد بی‌شماری از مسیحیان به خاطر تغییر دین و فعالیت‌های مذهبی‌شان زندانی‌شده، مورد اتهام و محکومیت قرار می‌گیرند. لازم به توضیح است که جمهوری اسلامی ایران در ابتدای سال  2016میلادی در رتبه نهم رده‌بندی کشورهایی قرار گرفت که مسیحیان را به‌شدت آزار می‌رسانند. در حال حاضر بر اساس گزارش سازمان‌های مدافع حقوق مسیحیان در ایران گفته می‌شود تعداد زیادی از مسیحیان شناخته‌شده تنها به جرم‌هایی نظیر اقدامات بشارتی و یا آموزش و پخش انجیل در زندان به سر می‌برند و بسیاری از نوکیشان مسیحی تحت جفا قرارگرفته و با ضربات شلاق به جرم روزه‌خواری و شرب خمر در مراسم عشاء ربانی یا شکنجه و آزار در سلول خود در زندان‌های ایران مواجه شده و بعضاً حتی تحدید به مرگ شده‌اند. فشار دستگاه‌های امنیتی و قضایی بر کلیساها همچنان ادامه دارد و در ادامه‌ سلسله محدودیت‌های اعمال‌شده از سوی مسئولان امنیتی، کلیساهای تبشیری رسمی، کلیسای جماعت ربانی مرکز در تهران، کلیسای پروتستان عمانوئیل، کلیسای انجیلی پطرس واقع در تهران و … یا به‌اجبار تن به همکاری با نهادهای امنیتی و تن دادن به خواسته‌های آنان مبنی بر افشای فهرست اعضای این کلیساها به همراه سایر مشخصات ایشان من‌جمله شماره‌ ملی، بستن درهای خود را به روی ایمان‌داران و نوکیشان مسیحی فارسی‌زبان و عدم برگزاری مراسم به زبان فارسی داده‌اند و یا به‌کل تعطیل، رهبران آنان جمهوری مانند  روبرت آسریان دستگیر و با احکام غیرمنصفانه و بلندمدت مواجه شده‌اند. حتی کلیساها از پذیرش فارسی زبانان خودداری میکنند و باید مراسم خود را به زبان غیر از فارسی برگزار نمایند . صدور احکام حبس برای مسیحیان ایران‌ همچنان ادامه دارد؛ با این‌که در قانون اساسی ایران آزادی دینی مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان به رسمیت شناخته‌شده ولی عملکرد حکومت در برابر تبلیغات دینی و اجرای مناسک مذهبی آنان تاکنون نشان داده است که اصول مندرج در قانون اساسی در مورد آزادی دین و مذهب و عدم تفتیش عقاید، تنها سرپوشی برای نقض حقوق اقلیت‌های مذهبی و دینی در ایران بوده است. در قانون اساسی ایران مذهب شیعه‌ جعفری تنها مذهب رسمی ایران بوده و ارگان‌های مذهبی و امنیتی حکومت ایران تبلیغ اصول و مبانی این ادیان و مذاهب را تهدیدی برای ایدئولوژی غالب حکومتی قلمداد می‌کنند و این مسئله یکی از عمده دلایلی است که حاکمیت به‌واسطه‌ی آن، پیروان و مبلغین مسیحیت را سرکوب و با بستن کلیسای آنان، راه را برای تبلیغات دینی این اقلیت مذهبی، سد می‌کند.

احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران، در تازه‌ترین گزارش خود که در اکتبر 2015 منتشر گردید، متذکر شد که طبق گزارش ها، مسیحیان همچنان برای فعالیت در کلیساهای خانگی غیر رسمی مورد پیگرد قضایی قرار می گیرند به عنوان نمونه در تاریخ اول مارس 2015 ، کشیش ویکتور بت تمرز، رهبر سابق کلیسای آشوری پنطیکاستی واقع در خیدی شهرآرا تهران که در دسامبر 2014 در زمانی که در حال انجام مراسم کریسمس در منزلش بود دستگیر شدو به اتهام « تبلیغ علیه نظام » و « تبلیغ برای مسیحیت انجیلی » و « تاسیس کلیساهای خانگی » تفهیم اتهام شده بودند را تایید کرد.درپاسخ دولت ایران اعلام داشت نیازی به تاسیس کلیسای جدید نیست چون کلیساهای فعلی پاسخ گوی نیارهای اقلیت های مذهبی هستند واشاره کرد که فعالیت های کلیساهای خانگی غیرقانونی محسوب می شوند.

در این ماه:

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران ، هادی عسگری و امین افشار نادری، دو نوکیش مسیحی از حدود شش ماه پیش به صورت بلاتکلیف در بند ۴ زندان اوین به سر می برند، این شهروندان تاکنون حتی برای جلسه بازپرسی نیز فراخوانده نشده اند. از سوی دیگر آقای عسگری به دلیل ممانعت از تحویل لباس، دچار عفونت کلیه ناشی از سرمازدگی شده در ابن موضوع از رسیدگی پزشکی محروم مانده است .

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، سید بیژن فرخ پور حقیقی، نوکیش مسیحی، مورخ ۱۲ بهمن ماه جهت تحمل محکومیت ۲ سال و شش ماه حبس، خود را به زندان عادل آباد شیراز معرفی کرد. این نوکیش مسیحی به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی از طریق اجتماع و تبانی و تبلیغ مسیحیت» به دو سال و نیم حبس قطعی محکوم شده بود.

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران ، وضعیت جسمی امین افشارنادری، از نوکیشان مسیحی زندانی که از ۱۷ بهمن ۹۵ (۵ فوریه) در زندان اوین دست اعتصاب غذای تر زده است، رو به وخامت گزارش می‌شود. همبند مسیحی وی، هادی عسگری نیز از روز شنبه ۲۳ بهمن (۱۱ فوریه) دست به اعتصاب غذای خشک زده است. گزارش‌های قبلی حاکی از عفونت کلیه‌های این نوکیش مسیحی بود که با عدم رسیدگی پزشکی مسئولین زندان روبرو شده است. دلیل اعتصاب غذای این دو نوکیش مسیحی عدم رسیدگی قضایی به پرونده امنیتی آنها و «روشن نشدن تکلیف پرونده‌شان» ذکر شده است. این نوکیشان مسیحی با گذشت بیش از ۵ ماه از دستگیری آنها، همچنان در وضعیت بالاتکلیف به سر می‌برند .

به گزارش هرانا ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران ، هادی عسگری و امین افشار نادری، دو نوکیش مسیحی از حدود شش ماه پیش به صورت بلاتکلیف در بند ۴ زندان اوین به سر می برند، این شهروندان تاکنون حتی برای جلسه بازپرسی نیز فراخوانده نشده اند. از سوی دیگر آقای عسگری به دلیل ممانعت از تحویل لباس، دچار عفونت کلیه ناشی از سرمازدگی شده در ابن موضوع از رسیدگی پزشکی محروم مانده است .

در این ماه، حقوق شهروندان مسیحی در موارد ذیل نقض گردید :

پیروان سایر ادیان

حاکمیت کنونی ایران و سران آن اعتقاددارند که برخی از گروه‌های مذهبی دشمنان کشور هستند، زیرا باورهای مذهبی آن‌ها ممکن است وفاداری به‌نظام را دچار چالش کنند و به بهانه حفظ امنیت سیاسی، سرکوب فعالیت‌های مذهبی را سرلوحه عناد با ادیان دیگر را قرار داده‌اند.

در این ماه:

به گزارش«محبت نیوز» نماینده زرتشتیان ایران در مجلس این کشور در نامه ای خطاب به دبیر شورای عالی امنیت ملی از طرح سخنان ناروا در مورد زرتشتیان پیش و پس از برگزاری جشن سده اعتراض کرد. اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان در مجلس ایران طی نامه ای خطاب به علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی این کشور از طرح سخنان ناروا در مورد زرتشتیان پیش و پس از برگزاری جشن سده اعتراض کرد و گفت: «اینگونه سخنان تلخ و ناروا، انسان را به یاد گروه هایی می اندازد که امروزه انسان های بی گناه را در کشورهای همجوار، با نام دین، به خاک و خون می کشند .

به گزارش خبرگزاری عرفان (اِنا)، «آرزو صالحی» و «محسن اتحاد» غروب دوشنبه ۴ بهمن‌ماه ۱۳۹۵ (۲۳ ژانویه ۲۰۱۷)، “پس از یک ماه بازجویی‌های پی‌درپی و بی‌خبری و قطع ارتباط با خانواده”، با قرار وثیقه از بازداشتگاه اداره اطلاعات خراسان رضوی در مشهد آزاد شدند. محسن اتحاد از سوی ماموران اطلاعات امنیت خراسان رضوی در مشهد، در منزل خود در روز پنج‌شنبه ۲۵ آذرماه ۱۳۹۵ بازداشت و پس از آن به بازداشتگاه این اداره در بلوار وکیل آباد این شهر منتقل شد. «آرزو صالحی» نیز در ساعت ۳ بعدازظهر روز جمعه ۲۶ آذرماه ۱۳۹۵، در دفتر کار خود بازداشت و به بازداشتگاه اطلاعات مشهد منتقل شد.

در این ماه، حقوق این دسته از شهروندان در موارد ذیل نقض گردید:

جدول و نمودارهای زیر نمایانگر تنها بخشی از نقض حقوق پیروان ادیان در ایران طی ماه گذشته می باشند: