کلمه- گروه خبر: آزادی پانزده زندانی سیاسی بعد از انتخابات ۸۸ بازتاب گسترده ای در رسانه ها و محافل سیاسی کشور داشته است.
در حالی که امروز بیشتر روزنامه های داخل کشور با تیترهای برجسته و عکس زندانیان سیاسی این خبر را در صفحه اول خود منتشر کرده بودند، خبر آزادی غیرمنتظره فیض الله عرب‌سرخی، نسرین ستوده، محسن امین‌زاده، میرطاهر موسوی، محمدعلی ولایتی ،حسن زرین‌پور، مهسا امرآبادی، محبوبه کرمی، مریم جلیلی، میترا رحیمی، فرح واضحان، ژیلا مک‌وندی ، کفایت ملک‌محمدی و…. بازتاب گسترده ای در فضای مجازی نیز به همراه داشت.
علاوه بر انتشار خبر و گزارش این آزادی ها برخی از رسانه ها به تحلیل چرایی این ماجرا پرداخته و آن را رویکردی جدید ذکر کرده اند.
در این میان، عصر ایران نوشته است: البته تنها کسانی نیستند که در آن سال غم انگیز ، راهی زندان شدند و هم اکنون نیز تعدادی دیگر به خاطر تبعات آن واقعه سیاسی ، در زندان به سر می برند.
به نظر می رسد آنچه روز گذشته رخ داد ، نه صرفاً یک «رویداد» ، که یک «رویکرد» جدید است که درباره اش نکاتی چند قابل ذکر است:
۱ – آزادی انسان ها از حبس – هر که می خواهند باشند – اتفاقی خجسته و انسانی است و ازاین رو ، فارغ از مرزبندی های سیاسی و فکری ، هر انسانی باید از رهایی این افراد از حبس، شادمان باشد و به آنها و خانواده هایشان تبریک بگوید. واقعاً کدام انسان با وجدانی است که بعد از دیدن تصویر فرزند خردسال نسرین ستوده در آغوش مادر آزاد شده اش ، شادمان نشود؟
۲ – آزادی این افراد که عمدتاً از چهره های نامدار و شناخته شده جریان اصلاحات به شمار می روند ، نشانه دیگری از تغییر فضای سیاسی کشور و گسترش سطح آزادی های سیاسی و اجتماعی است.
هنر بزرگ “روحانی” این است که توانسته بدون فضاسازی رسانه ای و تبلیغاتی ، «اعتماد سازی در سطوح مختلف نظام» را در دستور کار خود قرار دهد. نمونه این اعتمادسازی را می توان در اعطای اختیارات کامل به دولت جدید در مذاکرات هسته ای پیش رو سراغ گرفت و البته نمونه دیگرش را در همین آزادی زندانیان حوادث ۸۸ دانست.
زمانی که روحانی، برای وزارت دادگستری دولت جدید، “مصطفی پور محمدی” را برگزید، برخی بر این انتخاب خرده گرفتند ولی واقعیت این است که انتخاب فردی متنفذ از درون سیستم قضایی کشور برای وزارت دادگستری که رابط بین دو قوه است ، اقدامی هوشمندانه و بخردانه بوده است که می تواند بسیار ثمربخش باشد. روحانی بر خلاف سلفش، خوب می داند که دولت داری ، میدان دعوا و تقابل نیست ، بلکه عرصه تعامل و همکاری است.
۳ – اگر دولت روحانی اهل تعامل است ، یکی از اضلاع دیگر این تعامل ، قوه قضائیه است که با سعه صدر و روزآگاهی ، آزادی زندانیان انتخابات ۸۸ را محقق ساخته است. بی گمان اگر همکاری خردمندانه قوه قضاییه نبود ، آزادی این افراد محقق نمی شد.
۴ – آزادی زندانیان انتخابات ۸۸ ، نشانه آن است که نظام جمهوری اسلامی، دوران تنش را پشت سر گذاشته و وارد دوره اقتدار و آرامش شده است و این ، می تواند نوید بخش خبرهای خوب دیگری در آینده ای نزدیک باشد.
انسجام ملی ، صمیمیت اجتماعی ، آرامش عمومی ، بهبود روابط ملت-حاکمیت و امید به آینده را می توان از ثمرات این رویکرد دانست ، رویکردی که همه در آن برنده اند.
نسیم اعتدال
در همین حال روزنامه آرمان این اتفاق را وزیدن نسیم اعتدال نامیده و نوشته است: «آزادی افرادی که پس از اتفاقات سال۸۸ بازداشت شده بودند یکی از مطالبات خانواده‌های آنها از دولت تدبیر و امید بود که دولتمردان اگرچه در مصاحبه‌های خود پاسخ شفافی به این خواسته‌ها نمی‌دادند اما از لبخندهایشان مشخص بود که در فکر تحقق این خواسته هستند. در نشست خبری حسن روحانی وضعیت زندانیان سیاسی سوالی بود که پرسیده شد و او اینچنین پاسخ داد: مساله سیاسیونی که مورد اشاره قرار گرفتند و رفع مشکلات آنان نیاز به اجماع ملی و مذاکره با سه قوه است و ما هنوز دولت تشکیل نداده‌ایم اما دولت که تشکیل شد مذاکراتی با قوای دیگر خواهیم داشت و اینگونه مسائل را دنبال می‌کنیم.»
از سوی دیگر، این خبر به سرعت مورد توجه رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت و تحلیل‌هایی در مورد چرایی آن ارائه شده است.
ال مانیتور در این باره نوشته است که به نظر می‌رسد آزادی این افراد با اولین حضور حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد همزمان شده است. سفرهای محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور پیشین ایران در سپتامبر هر سال نیز با خبرهای مشابهی همراه بود. پیش از او نیز، سید محمد خاتمی در سفر خود در سال ۱۹۹۸ به نیویورک اظهارات متفاوتی در مورد فتوای قتل سلمان رشدی بر زبان آورد.
هاله اسفندیاری که در سال ۲۰۰۷، به اتهام جاسوسی دستگیر شد و بعد از چهار ماه در آستانه سفر احمدی‌نژاد به نیویورک آزاد شد، به ال مانیتور گفته است که این خبر می‌تواند به روحانی کمک کند که با پرسش‌های کمتری در این مورد مواجه شود.
ال مانیتور سپس به تاریخچه این موضوع در جریان مبارزات انتخاباتی ۱۳۹۲ و نظرات رئیس جمهور در این باره پرداخته است و به نقشی که شاید علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ممکن است در ادامه این روند ایفا کند اشاره کرده است.
استقبال آمریکا از آزادی زندانیان سیاسی
وزارت امور خارجه ایالات متحده و انجمن قلم آمریکا در بیانیه‌هایی از آزادی شماری از زندانیان سیاسی در ایران استقبال کرده‌اند.
ماری هرف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در بیانیه‌ای گفته است: “ما از گزارش‌های امروز در این باره استقبال می‌کنیم که حکومت ایران زندانیان عقیدتی متعددی از جمله نسرین ستوده، وکیل فعال حقوق بشر را آزاد کرده است.”
سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده در بیانیه خود در این باره یادآوری کرده است که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، بارها در تبلیغات انتخاباتی خود وعده داد که آزادی برای همه ایرانیان را باز گرداند و گسترش دهد و همین‌طور خواستار آزادی‌های سیاسی و اجتماعی بیشتر از جمله آزادی بیان شده بود.
آمریکا گفته است همچنان از حکومت ایران می‌خواهد برای بهبود وضعیت حقوق بشر در این کشور گام بردارد.
وزارت امور خارجه ایالات متحده بار دیگر از ایران خواسته است همه زندانیان عقیدتی را آزاد کند.
انجمن قلم آمریکا نیز از آزادی نسرین ستوده استقبال کرده و آن را “پیروزی همه مردان و زنانی که برای برقراری عدالت برای هموطنان خود مبارزه می‌کنند” خوانده است.
این انجمن که یک نهاد حامی آزادی بیان است، در سال ۲۰۱۱ میلادی جایزه آزادی قلم “باربارا گلدسمیت” را به نسرین ستوده اهدا کرده بود.
سوزان ناسل، مدیر انجمن قلم آمریکا که پیش‌تر مسئول امور سازمان‌های بین‌المللی در وزارت امور خارجه آمریکا بوده، در بیانیه خود گفته که نسرین ستوده اساسا نباید این‌طور زندانی می‌شد.
مدیر این انجمن اعلام کرده است: “ما از این که نسرین ستوده پس از بدرفتاری‌های شدیدی که در زندان دید، نهایتا آزاد شد، مسروریم.”
در این بیانیه ابراز امیدواری شده است که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، به این روند ادامه دهد و همه نویسندگانی را که صرفا به خاطر استفاده از حق آزادی بیان خود در ایران حبس شده‌اند، آزاد کند.”
