زندانیان اوین و رجایی شهر از زندگی با بهائیان می گویند
«پدرم در سال های دهه شصت اعدام شده است»، این تکراری ترین جمله ای بود که در حین نوشتن این گزارش شنیدم، از زبان زندانیان بهایی.
در زندان رجایی شهر تعداد بهایی های زندان بیشتر از سایر زندانهاست، چیزی نزدیک به چهل نفر. مسئولان سابق جامعه بهایی که به بیست سال حبس محکومند، کسانی که در مقام استاد در دانشگاه بهایی ها تدریس می کرده اند، حتی بهایی هایی که از اهالی شهرهای دوری مانند شیراز و گنبد کاووسند و برای تحمل محکومیت شان به رجایی شهر منتقل شده اند. آنها را ماه های نخستین حبس در اوین نگه می دارند و بعد از مدتی به بند 12 زندان رجایی شهر که معروف به بند زندانیان عقیدتی- سیاسی است، منتقل می کنند.
«سعید» یکی از زندانیان بند 12 زندان رجایی شهر است. او از تجربه اش در مورد همزیستی و رفاقت با زندانیان بهایی این زندان می گوید: «با اینکه مسلمان هستم و در یک خانواده مسلمان سنتی بزرگ شده ام اما دوستان بهایی خوبی اینجا دارم. با دوستان بهائی ام، بیشتر وقت مان را در آشپزخانه می گذرانیم. هر دو دوست من، آشپز بند بهایی ها هستند. بعضی روزها غذایی برای بچه های بندشان مهیا می کنند، چون کیفیت غذای زندان واقعا مناسب نیست. آنها خوش برخورد هستند و من گاهی سوالاتی که درباره دین شان در ذهنم ایجاد شده را از آنها می پرسم. آنها بدون سانسور، برایم توضیح می دهند. اکثر از شهرهای شمالی مانند گرگان و ساری هستند. زندانی های بهایی اهالی شمال کشور بیشترند و به همین دلیل هم کنترل و مدیریت بند بهایی ها، دست بچه های شمالی است. کار خدماتی شان و فراهم آوردن امکانات فروشگاهی و سایر مسئولیت هایی که به عهده دارند را واقعا به بهترین نحو ممکن انجام می دهند.»
«سعید» به انتقادی که سایر زندانیان بند عقیدتی- سیاسی به بچه های بند بهایی می کنند، اشاره می کند: « زندانیان بند سیاسی از یک بابت هایی نسبت به بهایی ها دلخوری دارند. می شود گفت تنها اعتراض زندانیان سیاسی به آنها این است که چرا مقابل مدیریت زندان نمی ایستند. آنها در اعتراضات عملی مثل اعتصاب غذاهایی که سایر زندانیان بند عقیدتی در اعتراض به نقض شدن حقوق شان انجام می دهند، هیچ زندانی بهایی مشارکت نمی کنند. چون اساس تفکرشان را بر مبنای عدم برخورد با حکومت بنا گذاشته اند و خودشان هم بی هیچ تعارف و پرده پوشی و صریح می گویند کار سیاسی نمی کنیم و فقط دنبال حفظ عقیده مذهبی خود هستیم.»
«ش»، مرد میانسال پنجاه و پنج ساله ای است که در بند عقیدتی زندان رجایی شهر دوران حبس خود را که حدود یک دهه است، می گذراند. او در کنار نزدیک به چهل زندانی عقیدتی بهائی دیگر نگهداری می شود: «وضعیت زندان الان بهتر از وضعیت دهه شصت است. در آن زمان نگهبانان زندان به ما اصلا دست نمی زدند، چون ما را نجس می دانستند. به ما می گفتند حتی لباس ها و وسایلمان را از دیگر زندانیان باید جدا نگه داریم و حق نداشتیم لباس های چرک مان را با لباس های آنها بشوریم یا روی یک بند رخت بیاندازیم. جو روانی زندان آن سال ها به شدت علیه ما و واقعا در شأن یک انسان نبود. این نوع نگاه، امروزه بین زندانی های مسلمان و یا سایر عقاید دیگر نیست.» با این حال، به گفته او، وضعیت در بالادست زندان فرقی نکرده است: «بازجویان زندان در طول پروسه قضایی، همان نگاه سابق را به زندانیان بهایی دارند.»
آقای «ز»، زندانی بهایی بند بهاییان زندان رجایی شهر هم از برخی برخوردهای تلخ می گوید، اینکه زمان بازجویی اش به شدت توسط بازجو تحقیر شده است. مامور بازداشتش که یکی از ماموران وزارت اطلاعات بوده، در اولین روز بازداشت و انتقالش به زندان، وقتی که چشم بند داشته، بجای اینکه دستش را بگیرد و هدایتش کند، یک تکه چوب به دستش داده، یک سر چوب را او گرفته و سر دیگر چوب را مامور وزارت اطلاعات، تا مبادا در طول مسیر انتقال زندانی به ماشین با او که مقید به دیانت بهایی است و از لحاظ یک مسلمان، نجس محسوب می شود، به لحاظ فیزیکی برخوردی داشته باشد.
از «امین»، دیگر زندانی عقیدتی که مدت مدیدی است با بهائیان زندانی هم بند است درباره تجربه زندگی با آنها می پرسم: «آنها واقعا انسان های آرام و محترمی هستند. اکثرا تحصیل کرده و دارای کار و کارخانه و شرایط مالی خوبی هستند اما حکومت اجازه پیشرفت اقتصادی و داشتن شغل دولتی را به آنها نمی دهد. رفتارشان خوب است و ما هم با آنها فارغ از اختلاف عقیدتی و مذهبی مان، مثل شهروندان عادی دیگر جامعه همراهی می کنیم. در مورد امور روزانه اتاق منظم هستند، توهین نمی کنند و اگر تقسیم کار شده باشد، مسئولیت شان را می پذیرند و تمام و کمال انجام می دهند. تمام حرف شهروندان بهایی زندانی این است که آنها هم فارغ از عقیده شان مانند همه ما از این کشور سهم و حق شهروندی دارند. انسان به صرف انسان بودنش دارای حقوقی است که دولت متاسفانه آن را برای این دوستانمان به رسمیت نمی شناسد.»
برخی از این بازداشت شدگان، اداره کنندگان دانشگاه مجازی بهائیان بوده اند که دانشجویان را آموزش داده اند و معمولا به اتهام «تبلیغ علیه نظام » یا «اجتماع و تبانی بر علیه امنیت ملی» یا «تبلیغ دیانت بهایی» به زندان افتاده اند. آقای «ز» یکی از آنهاست . او به ایران وایر می گوید: «بچه های بهایی در زندان روحیه خوبی دارند با اینکه ما از امکانات کمتری نسبت به یک زندانی عادی برخورداریم و معمولا در معرض تبعیض و برخوردهای گزینشی هستیم، مشمول آزادی مشروط هم نمی شویم. وقت بازجویی مدام تحت فشار قرار می گیریم که از دیانت خودمان دست برداریم. اما با همه اینها باز هم گله و شکایتی نداریم و با صبوری دوران حبسمان را طی می کنیم.»
«حسن » یک زندانی هوادار القاعده است.او از برخوردش با یکی از سران جامعه بهایی در جریان یک بحث مذهبی می گوید: «توی نمازخانه زندان بودیم و در حضور یکی از مسئولان زندان یک بحث آرام سه نفره بین من که سنی مذهب هستم و یک فرد شیعه افراطی و این مسئول جامعه بهایی درگرفت. بحثمان در مورد قران و آیه رسل و مسئله خاتمه یافتن پیامبران بود. به این که این بحث از کجا شروع شد و به کجا ختم شد کاری ندارم اما برخورد آن آقای بهایی نظر مرا در مورد زندانیان بهایی این زندان کاملا تغییر داد. در ابتدا ما اشتراکاتمان را بر شمردیم اما به اختلافات که رسیدیم من و آن زندانی متعصب شیعه، رگ گردنمان را باد کردیم و صدایمان بالا رفت اما وقتی به از آن فرد بهایی پرسیدیم آیا تو قرآن را قبول داری؟ گفت: « بله ما به قرآن، به عنوان یک کتاب آسمانی احترام می گذاریم.» او بسیار آرام و با متانت نتیجه گیری کرد که دشمن مشترک در بین ما اختلاف انداخته و هیچ دلیلی ندارد که الزاما به خاطر تفاوت عقیده و مراممان نتوانیم در کنار همدیگر به مهربانی و آزادانه زندگی کنیم.»
«سعید» هم در مورد مناسک مخصوص بهاییان در زندان به ایران وایر می گوید: « آنها معمولا با جمع خودشان هستند و دخل و خرجشان با همدیگر است. با هم به مصلحت و آرام برخورد می کنند و دعاهای مخصوص شان را با نوای دلنشینی ادا می کنند و جزوه هایی هم از کتب مقدس شان تهیه کرده اند که معمولا به طرق غیر قانونی و لابلای کتاب های شخصی شان وارد زندان می کنند. آنها روزه مخصوص نوزده روز ماه رمضان و کلیه مناسک شان را مو به مو اجرا کرده و کتب مقدس خودشان را می خوانند.»
از سعید می پرسم آیا بهاییان ساکن زندان حق داشتن کتاب مذهبی دارند، می گوید: «البته در مورد داشتن جزوه و کتاب مذهبی شان در زندان در عذاب هستند، چون از نظر مسئولان زندان، دین و آیین بهایی به رسمیت شناخته نشده، بنابر این لزومی هم نمی بینند که یک زندانی به کتاب مقدسی که به رسمیت شناخته نشده، دسترسی داشته باشد اما باید گفت که رفتار مسئولان زندان در طول این سال های اخیر با آنها بهتر شده. گر چه روز به روز به تعداد بهایی های بازداشتی افزوده می شود اما شاید بتوان گفت آرامشی که در برخوردشان نشان می دهند، صبوریشان و البته پرهیز از سیاسی کاری و اینکه در مقابل تمام برخوردهای ناخوشایند مسئولان سکوت می کنند، باعث شده که مسئولان زندان بیش از گذشته با وجوه انسانی آنها آشنا شوند. حتی گاهی با کمال تعجب می بینی که یک مسئول بند یا افسرنگهبان یا پاسدار بخش برای دقایقی با یک زندانی بهایی گرم می گیرد و خوش و بش می کند.»
منبع ایران وایر
مرتبط
کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان
