وکیل محمدعلی طاهری: برخی از ابتدایی‌ترین حدود و حقوق قانونی پرونده موکلم رعایت نمی‌شود
سعید خلیلی، از تاریخ 17 مردادماه با حضور در زندان و امضای وکالت‌نامه‌اش توسط محمدعلی طاهری به عنوان وکیل جدید این زندانی عقیدتی برای مرحله تجدیدنظرخواهی معرفی شد.
«سحام» برای آگاهی بیش‌تر پیرامون وضعیت این زندانی عقیدتی و پرونده وی، با وکیل آقای طاهری مصاحبه‌ای کرده است. محمدعلی طاهری، بنیان‌گذار عرفان حلقه، اکنون در اعتصاب غذای اعتراضی است.
سعید خلیلی با اشاره به تداوم این اعتصاب، به «سحام» گفته: «ایشان متاسفانه همچنان در اعتصاب غذا هستند و علی‌رغم درخواست‌های مکرر خانواده و دوستان تا الان حاضر به شکستن اعتصاب خویش نشده‌اند اما امیدواریم با انعکاس نظرات و درخواست‌های همه خانواده، وکلا و دوستان، ایشان در ملاقاتی که امروز(دو روز پیش) با همسرشان دارند بپذیرند اعتصاب را تمام کنند.»
این وکیل دادگستری هم‌چنین درباره دیدارهایش با موکل خود گفته: «به ما هم اجازه ملاقات نمی دهند. من تاکنون دوبار در زندان با او ملاقات داشته‌ام که بسیار محدود و کوتاه بوده است و اجازه گفت‌وگوی کافی و مشورت داده نمی شود.»
عزت‌الملوک طاهری، مادر محمدعلی طاهری از «اعتصاب غذای تر» فرزندش از تاریخ بیست و دوم مردادماه خبر داده بود. این اعتصاب غذا، در اعتراض به مسائلی از جمله عدم ابلاغ و ارائه رأی به ایشان و صدور حکم اعدام بر اساس اتهامات دروغین سپاه و نه بر اساس عدالت و استدلال حقوقی، در «اعتصاب غذای تر» به سر می‌برد.
متن کامل مصاحبه سعید خلیلی، وکیل محمدعلی طاهری با «سحام» را در ادامه بخوانید:
جناب آقای خلیلی با توجه به اظهارات اخیر سخنگوی محترم قوه قضاییه درباره پرونده آقای طاهری بفرمایید اکنون پرونده در چه وضعیتی است؟
آن‌گونه که رسما از سوی خود قوه قضاییه اعلام شده است پرونده در مرحله بدوی رسیدگی منجر به صدور دادنامه ای شد که موکل مرا به افساد فی الارض و اعدام محکوم کردند و همان‌طور که آقای محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضاییه اعلام کردند این رای قابل اعتراض است و مانند بسیاری از احکام صادره دیگر که بعضی رد و بعضی تایید می‌شوند این دادنامه هم ممکن است در فرجام‌خواهی رد شود.
با اطلاعی که از جزییات پرونده دارید پیش بینی شما چیست ؟
طبیعتا پیش بینی ما باید در چارچوب قانون و با عنایت به موازین قانونی باشد. با تجربه‌ای که من از دوره قضاوت و وکالت دارم و با توجه به مطالعه دقیق دادنامه و لایحه دفاعیه‌ای که تنظیم کرده‌ایم اطمینان دارم اگر تمام نکات قانونی مطرح شده در دفاعیه و اسناد و مستندات مورد توجه قرار گیرند رای صادره برائت خواهد بود چون ایرادات بسیار بزرگ و مهمی در رای هست که اعتبار آن را مخدوش کرده است، البته کم نبوده‌اند کسانی که محکوم به اعدام یا مجازات‌های سنگینی شده‌اند اما در مرحله رسیدگی تجدیدنظر و یا فرجام تبرئه شده اند و این نشانه سلامت و استقلال قوه قضاییه خواهد بود نه نشانه ضعف.
آیا شما لایحه اعتراضیه و دفاعیه خودتان را تسلیم کرده‌اید؟
لایحه اصلی را هنوز تحویل نداده‌ایم و با مشکلاتی مواجه بوده‌ایم چون برخلاف روال قانونی و رایج در دستگاه قضایی از پذیرش لایحه تکمیلی دفاع خودداری شده و بدتر از آن اینکه هرکجا مراجعه می‌کنیم و می پرسیم پرونده به کدام شعبه رفته تا بتوانیم وظیفه وکالتی خود را انجام دهیم کسی پاسخ‌گو نیست و با وجود اینکه اطلاع از شعبه رسیدگی کننده جزو حقوق قانونی و مسلم ماست اما تا الان ما را بی اطلاع گذاشته‌اند.
در این زمینه و برای رفع مشکل کاری هم انجام داده‌اید؟
ما واقعا معتقد به جنجال و رسانه‌ای کردن مسایل نیستیم. گرچه از نظر قانونی هیچ منعی ندارد که شما کار رسانه‌ای کنید به همین دلیل است که قوه قضاییه سخنگویی تعیین کرده است که همه سوالات درباره پرونده‌ها را جواب می دهد و در هر جلسه‌ای درباره تعدادی از پرونده‌ها به سوالات رسانه‌ها پاسخ می دهند و این از امتیارات قوه قضاییه است اما سعی ما این است که حتی الامکان مسیرهای دیگر را در داخل دستگاه قضایی طی کنیم و در این مسیر تنها کاری که از دست‌مان بر می آید نوشتن نامه به ریاست محترم قوه قضاییه بوده است. من نامه‌ای به ایشان نوشته و به عنوان کسی که مدتی هم در کسوت قضاوت در خدمت دستگاه قضا بوده‌ام توضیح داده‌ام که در جریان پرونده موکل خود با مسایل شگفت انگیزی مواجه شده‌ام که از طرق متعارف قادر به رفع و حل آنها نیستیم و چون بارها از لسان آیت الله آملی لاریجانی درباب اهمیت قضا و عدالت و لزوم ایجاد اعتماد در مردم به عدالت قضایی سخنان خوبی می شنویم و با ناامید شدن از راه‌های متعارف چاره‌ای جز رجوع به ایشان نداریم.
توضیح دادم که در قانون آیین دادرسی کیفری مراحل رسیدگی به پرونده از تحقیقات و بازپرسی تا دیوان‌عالی کشور به وضوح پیش بینی شده و متهم، خانواده و وکیل او حق دارند از همه مراحل دادرسی مطلع باشند. در شرایطی که متهم یا محکوم در زندان بوده و امکان دسترسی به بیرون و پیگیری وضعیت خود را ندارد و خانواده وی هم محذورات عدیده‌ای دارند، وکیل پرونده حق دارد مطلع باشد که پرونده پس از صدور رای بدوی و در مرحله فرجام خواهی به کجا می‌رود و حق دارد لایحه دفاعیه خود را تقدیم کند اما متاسفانه این بدیهی‌ترین و ابتدایی‌ترین حدود و حقوق قانونی در ارتباط با پرونده موکل اینجانب رعایت نمی شود. علی‌رغم اینکه در سیستم قضایی ایران تقدیم و پذیرش لایحه تکمیلی در شعبات دیوان امری متداول و رایج است اما تاکنون از قبول آن خودداری کرده‌اند و چند هفته است در خصوص اینکه پرونده به کدام شعبه دیوان ارجاع شده است سرگردان اتاق‌های دیوانیم ولی کسی پاسخ‌گو نیست و خانواده و وکیل او را در بی خبری و سرگردانی و نگرانی قرار داده‌اند لذا در آن نامه به ایشان عرض کردم ما در پس این شیوه رفتارهای سوال برانگیز، علاوه بر نگرانی درباره زندانی، نگران اقدامات پیش بینی نشده و فراقانونی افرادی خاص هستیم که برخلاف دغدغه‌های مسئولان قضایی کشور، چالش‌هایی را برای دستگاه قضایی و نظام جمهوری اسلامی ایجاد کند. اطلاع از اینکه پرونده در چه مرحله‌ای است جزو حق دفاع است که از حقوق مهمه در قانون اساسی و قوانین عادی است.
آیا از وضعیت کنونی موکل خود اطلاع دارید و آیا اخیراً با او ملاقاتی داشته‌اید؟
ایشان متاسفانه همچنان در اعتصاب غذا هستند و علی‌رغم درخواست‌های مکرر خانواده و دوستان تا الان حاضر به شکستن اعتصاب خویش نشده‌اند اما امیدواریم با انعکاس نظرات و درخواست‌های همه خانواده و وکلا و دوستان ایشان ایشان در ملاقاتی که امروز با همسرشان دارند بپذیرند اعتصاب را تمام کنند. به ما هم اجازه ملاقات نمی‌دهند. من تاکنون دوبار در زندان با او ملاقات داشته‌ام که بسیار محدود و کوتاه بوده است و اجازه گفت‌وگوی کافی و مشورت داده نمی شود. آقای طاهری درخواست‌هایی منطقی دارند که متاسفانه به آنها بی توجهی می‌شود و به نظر ما هم این درخواست‌ها جزو حقوق قانونی و اساسی هر زندانی و متهم است، مثلا اینکه ایشان اصرار دارد رأی محکومیت باید به خودش ابلاغ گردد و نیز کاغذ و قلم در اختیارش گذاشته شود تا بتواند به نحو شایسته‌ای از خودش دفاع کند. وقتی ده‌ها صفحه مطلب و استدلال برای اثبات اتهام وی در رای نوشته شده و استدلال می‌شود نمی‌توان صرف یک اطلاع ساده و غیر مستقیم مبنی بر صدور حکم اعدام متهم را به منزله ابلاغ حکم تلقی کرد، بالاخره ایشان حق دارد که از مفاد دلایل حکم خود آگاه شود تا بتواند از خودش دفاع کند و چون موضوع اتهام عقیدتی است تنها کسی که می‌تواند از این اتهام دفاع شایسته‌ای بکند خود متهم است، البته آخرین اطلاعی که من از طریق برادرش دارم که پریروز با وی ملاقات کرده است حال عمومی وی خیلی بد نیست، اصولا ایشان فردی بسیار مقاوم و قوی هستند و چون در حالت عادی هم اهل ریاضت نفس و خودسازی بوده‌اند لذا تاکنون خوب دوام آورده‌اند هرچند تاکنون حدود پانزده کیلو وزن کم کرده است ولی در هرحال ما بسیار نگران وضعیت سلامت ایشان هستیم و امیدواریم مسئولین محترم این حق قانونی وی را محترم شمرده و نسخه‌ای از رای را به وی ابلاغ کنند و کاغذ و قلم در اختیار او قرار دهند تا بتواند دفاعیاتش را بنویسد و نیز دفاعیه دویست صفحه‌ای قبلی‌اش را ضمیمه پرونده کنند که معلوم نیست مامورین آن را چه کرده‌اند.
اطلاعیه‌ای که اخیرا از طرف ایشان از زندان منتشر شده و گفته‌اند هدف‌شان از اعتصاب جهاد در راه عقیده و مبارزه با ظلمی است که به او می رود با توجه به شرایط نگهداری در انفرادی، صحت دارد؟
آقای طاهری بیش از چهار سال و نیم است در وضعیت انفرادی نگهداری می‌شود و این نقض صریح قانون و موازین شرعی است و در کشوری که این‌همه مراجع نظارتی برای تخلف از قوانین در نظر گرفته شده هیچ‌کس پاسخ‌گوی این مسئله نیست و این برای مدیریت کشور و نظام قضایی خطرناک است. لذا هم به دلیل اینکه ایشان در شرایط انفرادی است و دسترسی به بیرون ندارد این اطلاعیه جعلی است و هم به دلیل اینکه مضمون و ادبیات آن با ادبیات نامه 26 صفحه‌ای دفاعیه‌ای که ایشان روی پرونده گذاشته و دست‌نویس خود ایشان است و مربوط به همین ماه‌های اخیر است آن‌قدر مغایرت دارد که نمی‌تواند صحت داشته باشد. ضمن اینکه از خانواده ایشان هم اخیرا به ملاقات وی رفته‌اند سوال کردم و آنان هم وجود چنین بیانیه‌ای را تکذیب کردند.
آقای خلیلی شما قبلا هم وکالت تعدادی از پرونده های حقوق بشری را عهده دار بوده اید بفرمایید شیوه کار شما چگونه است؟
قبلا در انجمن دفاع از حقوق زندانیان که نهادی قانونی و دارای پروانه رسمی فعالیت بوده است همراه تعداد زیادی از دوستان وکیل تبرعا قبول وکالت می‌کردیم، ویژگی اصلی کار در انجمن تبرعی بودن آن بود کارهای زیادی شد و وکالت تعداد زیادی از زندانیان پذیرفته شد و اقدامات خوبی هم صورت می‌گرفت البته برای ما تعداد پرونده مهم نیست مهم این است که بتوانیم موثر بوده و نتیجه کارمان به نفع متهم باشد. هیچ‌گاه دنبال تبلیغ خود نبوده‌ایم و سعی شده هیچ بهره‌ای از این کارها عایدمان نشود نه بهره مالی و نه کسب شهرت و تعریف و تمجید دیگران، به همین سبب است که کمترین اطلاع‌رسانی را داشته‌ایم مگر در جایی که این کار برای دفع خطر از جان موکل ضروری بود و راه‌های دیگر جواب نداده‌اند و در آن صورت هم سعی کرده‌ایم ابتدا از ظرفیت‌های داخلی استفاده کنیم و تنها هدف‌مان نجات جان و آزادی موکلان‌مان است، خیلی وقت‌ها هم به خاطر مصلحت موکل مجبور به استعفا شده‌ایم البته هر پرونده‌ای را هم قبول نمی‌کنیم معمولا پرونده‌هایی که عنوان حقوق بشری بر آن صدق کند را می پذیریم این عنوان بر پرونده‌هایی صدق می‌کند که احساس شود به لحاظ شرایط یا ملاحظات خاصی یک زندانی از حقوق اولیه و قانونی خود محروم گردیده و توانایی دفاع از خود را ندارد ممکن است این ملاحظات مالی یا سیاسی یا حیثیتی باشد که سایر همکاران از پذیرش آنها امتناع می‌کنند. این پرونده‌ها منحصر به یک نوع خاص نیست بلکه پرونده‌هایی غیرامنیتی و غیر سیاسی زیادی هم داشته‌ایم.
نظر شما در خصوص اتهاماتی که در این نوع پرونده‌ها به موکلین‌تان منتسب می شود چیست؟
ببینید ما از جرم و مجرم دفاع نمی‌کنیم بلکه دفاع ما از حقوقی است که در قانون برای هر انسانی که مورد اتهام واقع می شود دفاع و حراست می‌کنیم تا ضمن یک رسیدگی عادلانه و با رعایت موازین قانون آیین دادرسی کیفری صحت و سقم اتهام روشن شود و اجحافی در حق موکل نشود، ما اساس و کلیت نظام و انقلاب را قبول داریم و در چارچوب قوانین کار می‌کنیم و از همان حقوقی که در قوانین جاری کشور و نیز در شرع مقدس برای یک متهم و زندانی فرض شده دفاع می کنیم هرچند در این مسیر با بی مهری‌ها و کم لطفی‌هایی هم مواجه می‌شویم اما هیچ‌گاه خود را در مقابل نظام فرض نکرده‌ایم، البته ممکن است کسی انتقاداتی یا پیشنهاداتی نسبت به وضع موجود یا رفتارهای بعضی مسئولین داشته باشد و برای تغییر قوانین یا تغییر فرهنگ جامعه تلاش کند که کارخوب و پسندیده‌ای است، اما کار وکیل این نیست، وکیل نمی‌تواند مخالف نظام باشد و در عین حال ادعای وکالت و دفاع از موکل بر مبنای قوانین جاری کشور را بکند. هرچند اعتقاد قلبی چیز دیگری است و یا اینکه یک شخص می‌تواند در مقام‌های مختلف متفاوت عمل کند. مثلا در جایگاه یک صاحب‌نظر حقوقی مخالف برخی قوانین و ساختارها و به دنبال تغییر هنجارها و قوانین و غیره باشد اما در مقام وکالت باید پایبند و مدافع قانون باشد و بر اساس همان قانون موجود لایحه دفاعیه‌اش را تنظیم کند.
مرتبط
کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان
