امام جمعه اهل سنت زاهدان: دلیل تخریب نمازخانه پونک تعصبات مذهبی است
عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، تخریب این نمازخانه را اقدامی در راستای «خشنودی افراد تنگ‌نظر، کوتاه‌بین و افراطی» دانسته که در آن «رضایت پروردگار، منافع نظام جمهوری اسلامی، منافع ملی و وحدت امت اسلامی» در نظر گرفته نشده است. او در راستای اعتراض خود، به‌صورت جداگانه نامه‌هایی به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و حسن روحانی، رییس‌جمهوری نوشته است. عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جمعه زاهدان و از چهره‌های ذی‌نفوذ اهل سنت در ایران است. تلاش‌های او برای ایجاد وحدت میان اهل تشیع و اهل سنت نادیده گرفتنی نیست اما این تلاش‌ها و رویکرد آشتی‌جویانه تا به امروز پاسخ درخوری از سوی حکومت جمهوری اسلامی دریافت نکرده‌اند. عبدالحمید زهی از مخالفان اجرای حکم اعدام و افراطی‌گری و خشونت است. او نقش به‌سزایی در آزادی چهار مرزبان ایرانی داشت که به اسارت جیش‌العدل درآمده بودند. همان زمان اما به جای قدردانی حاکمیت از او، برخی تندروها حسن نیتش را زیر سوال بردند که «اگر او نشان می‌دهد مایل به حل مشکل است، چرا در همان روزهای اول گروگانگیری وارد عمل نشده است؟»
از سوی دیگر اما علی خامنه‌ای بارها با عبدالحمید زهی دیدار داشته است و به نظر می‌رسد برای او عزت و احترام قائل است اما در عمل از حمایت از او و پاسخ به مطالباتش برای بهبود وضعیت اهل سنت خودداری کرده است.
نزاع بین شیعه و سنی و تبعیض قائل شدن میان شیعیان و سنی‌ها، دست‌کم از سوی حکومت، پایان ناپذیر به نظر می‌رسد. با وجود گذشت بیش از سه دهه از انقلاب سال ۵۷ در ایران، اهل سنت حتی یک مسجد در پایتخت ایران ندارند و نمازخانههای آن‌ها نیز بعد از شناسایی، یکی بعد از دیگری پلمپ می‌شوند.
رادیو زمانه در تماسی تلفنی با عبدالحمید اسماعیل زهی، از او درباره احتمال پاسخ گرفتن این نامه‌ها پرسیده و نظر شخص او را در رابطه با تخریب این نمازخانه جویا شده است.
• آیا تا این لحظه رهبر ایران یا حسن روحانی پاسخی -چه بسا شفاهی- به نامه‌های اعتراضی شما داده‌اند؟
عبدالحمید اسماعیل زهی: نه، نه! ما نامه‌های زیادی نوشتیم در زمانی که این نمازخانه با مشکلاتی مواجه شده بود . متاسفانه ما جواب نامه‌های‌مان را دریافت نکرده‌ایم. مردم ما در تهران هم پیگیر بودند و به اداره‌های مختلف مراجعه کردند. به فرمانداری، استانداری، شهرداری، وزارت کشور و … مراجعه کردند و هم از طریق نمایندگان مجلس پیگیر بودند. پیگیری‌های زیادی شد، اما به هر حال در آخر نتیجه این شد.
• گفته می‌شود که دلیل تخریب این نمازخانه مشکل کاربری آن از نظر شهرداری بوده است. آیا شما این دلیل را تایید می کنید؟
– نه! هرگز مشکلش کاربری نیست چون در آن منطقه ساختمان‌های زیاد دیگری هست که از نظر شهرداری خلاف کرده‌اند اما مسائل آن‌ها بدون تخریب حل می‌شود. جریمه می‌گیرند و مشکل حل می‌شود. ما راضی بودیم این نمازخانه هم جریمه پرداخت کند و تخریب نشود، اما پشت پرده چیز دیگری‌ست چون وقتی از طریق شهرداری هم پیگر شدیم ماموران و مسئولان شهرداری گفتند که این موضوع با ما نیست و از جای دیگری بر سر ما فشار هست. چیزی که معلوم و مسلم است همین است که فشار از جای دیگر بوده است که من نمی‌توانم بگویم کجاست.
• تندروهای مذهبی-حکومتی معتقدند که در این نمازخانه فعالیت‌های سیاسی صورت می‌گرفته است و یکی از دلایل تخریب آن این‌گونه فعالیت‌ها ذکر شده است. نظر شما در این‌باره چیست؟ چرا جمهوری اسلامی از وجود این نمازخانه احساس خطر کرده است؟
– نمازخانه محل عبادت است. انسان‌ها در آن‌جا آرامش می‌گیرند، با ذکر و یاد خدا و بندگی . هیچ مشکل و خطری هم برای هیچ‌کس ایجاد نمی‌کند. اطلاع داریم که رفته‌اند سراغ مردم محله تا از آن‌ها نامه اعتراض بگیرند نسبت به این نمازخانه. مردم ما هم که برادران شیعه هستند در آن‌جا جواب داده‌اند که این نمازخانه هیچ مزاحمتی برای ما ندارد و ما راضی هستیم نسبت به این نمازخانه. از آن کانال نتوانستند و بالاخره به بهانه شهرداری این تخریب انجام گرفت. ما می‌دانیم هر کسی می‌داند که این فشار از کجاست اما نمی‌توانم مستقیم بگویم. هیچ‌وقت بحث سیاسی در این نمازخانه نبوده و فعالیت‌ها تنها جنبه عبادی داشته است و در آن‌جا تنها عبادت بوده است. چه در این نمازخانه چه در نمازخانههای کم تعداد دیگری که در گوشه و کنار تهران هستند، در مورد سیاست بحث نمی‌شود اصلا. همگی در راستای وحدت مسلمین حرکت می‌کنند و هیچ‌وقت حتی یک قدم سیاسی در این نمازخانه‌ها برنداشته نشده است. این ادعا کذب و دروغ محض است. کوچک‌ترین کار سیاسی در این نمازخانه‌ها صورت نمی‌گیرد.
• به نظر شخص شما هدف اصلی از تخریب این نمازخانه چیست؟
– از نظر من تعصبات مذهبی‌ست. هیچ چیز دیگری نیست . متاسفانه هنوز بعضی‌ها تعصب دارند و تحمل ندارند. این نمازخانه هم نسبت به نمازخانههای معدود دیگری که داریم مقداری بزرگ‌تر و وسیع‌تر بود و اهل سنت بیشتری برای نماز خواندن به این نمازخانه می‌آمدند و گروه‌های فشار نتوانستند این را تحمل کنند.
• در دوره ریاست جمهوری حسن روحانی که اتفاقا شما هم نسبت به او و شعارهایش خوش‌بین هستید، چه اقدامات مثبتی برای اهل سنت انجام شده است؟ آیا به مطالبات شما پاسخی داده شده است؛ در حالی‌که حتی پاسخ نامه شما را هم نداده‌اند و موضع‌گیری شفافی هم در این رابطه نداشته‌اند؟
– انتظار من از مسئولان نظام این است که دور‌اندیشی داشته باشند. بسیار حیاتی و مهم است که مسئولان ما دور را نگاه کنند. کل دنیا را ببینند. حالا تنها اقلیت اهل سنت در تهران را نبینند. کل مردم شیعه و سنی در ایران نیاز به انسجام دارند. نیاز به آرامش و وحدت دارند. الان با توجه به جریاناتی که در خاورمیانه است مسلمین جهان نیاز به یک همدلی دارند. علمای شیعه و سنی هر دو باید درک کنند که در حال حاضر ما در چه شرایطی زندگی می‌کنیم و در کدام نقطه از دنیا هستیم از نظر تاریخی. خیلی‌ها می‌خواهند مشکلاتی ایجاد بکنند. ما نباید به دست دشمنان فرصتی را بگذاریم که بخواهند سوء استفاده کنند. در دوره اقای روحانی هم تغییراتی بوده برای اهل سنت. از برادران اهل سنت در بعضی استان‌ها به کار گرفته شده‌اند اما نه در حدی که انتظارات اهل سنت و وعده‌هایی که ایشان داده بودند را برآورده کند. هنوز این وعده‌ها کامل نشده‌اند. در بعضی جهات هم فشارها بر اهل سنت بیشتر از قبل شده است. از جمله این فشارها همین تخریب نمازخانه است. ما انتظار نداشتیم که در دولت آقای روحانی که گفته می‌شود دولت تدبیر و امید است و ایشان سر کار هستند، چنین اتفاقی پیش بیاید. با این همه پیگیری برای حل این مساله، ما انتظار تخریب را در زمان مدیریت ایشان نداشتیم. ما توقع داریم ایشان موضع‌گیری شفاف داشته باشند. این یک مساله‌ای‌ست که بسیار کوچک است برای ایشان و امیدوارم ایشان این مشکل را حل بکنند و دشمنانی را که درصدد تفرقه بین مسلمانان هستند، مایوس کنند و با تدبیرش دوستان را خوشحال کنند و همدلی و امیدواری را تحکیم کنند ایشان.
• پیش‌بینی شما از عواقب این تخریب چیست؟ آیا این حرکت باعث تحریک افراطی‌ها و بدبینی اهل سنت نسبت به حاکمیت نمی‌شود؟
– من مخالف هر نوع تندروی و افراط گرایی هستم. این‌ها هم در شیعه هستند و هم در اهل سنت، چه در ایران و چه در کشورهای دیگر. این مشکلی که پیش آمده برای آن‌ها فرصت ایجاد می‌کند و احتمال سوء استفاده موجود است. افراط گراها همچنین چیزی را می‌خواهند. آن‌ها به کسانی که در مسیر اعتدال هستند و فکر می‌کنند به وحدت مسلمین، اعتقاد ندارند. چنان‌که فرصتی برای آنان پیش بیاید درصدد سوء استفاده خواهند بود، اما من با هر نوع افراط‌گرایی و تندروی مخالفم و آن‌ها را ملامت کرده‌ام و به آن‌ها معتقد نیستم.
• چرا بعد از گذشت بیش از ۳۵ سال از روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران، اهل سنت حتی یک مسجد در پایتخت ندارند؟
– بله! متاسفانه اهل سنت هیچ مسجدی در تهران ندارند. حتی یک مسجد هم نداریم. تنها چند نمازخانه وجود دارد که اکثرا استیجاری هستند. ما خودمان هم زیر سوال می‌رویم و هر وقت که به خارج از ایران سفر می‌کنیم و از اخوت و برادری صحبت می‌کنیم، همین سوال شما را از ما می‌پرسند که چرا در تهران مسجد اهل سنت نیست؟ چرا به شما اجازه نمی‌دهند مسجد داشته باشید؟ این‌ها همه تعصبات موجود است که مسئولان هم مراعات همین تعصبات را می‌کنند متاسفانه. ولی حق مسلمانان اهل سنت است که در هر جایی هستند و به‌خصوص در تهران عبادت‌خانه داشته باشند. این حق برادران شیعه هم هست چرا که یکی از برنامه‌های اسلام همین مساجد و عبادت‌خانه‌هاست. مسیحی‌ها، کلیمی‌ها، یهودی‌ها و …، همه نیاز دارند به عبادت‌گاه خودشان در هر جایی که زندگی می‌کنند . حالا که این مسجد را نداریم در تهران نمازخانه درست می‌کنیم. اهل سنت می‌خواهد جایی داشته باشد که قرآن تلاوت کند، نماز بخواند و عبادت کند.
مرتبط
کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان
